The Gift (Balbal-2)

The Gift (Balbal-2)
By: Edgar R. Eslit

“Three, two, one .... Happy New Year....”. Bag-ong tuig. Ang aligre ug sipa nga mga pabuto uban sa mga nagkalidadis nga mga kolor sa fireworks display ang nanglupad sa kalangitan daw nag-paunahay sa pagsingit nga miabot na ang bag-ong tuig 2008. Daw dili makonpleto and bag-ong tuig nga gisaulog sa mga katawhan kong wala kini. Mga bata ug tigulang (labi na gayod ang mga bata pa ug paminsar) maoy gauna sa pagduslit aning mga nagkalain-laing nga mga pabuto. Sa tinoohon sa mga kristiano, nagbugaw kono kini sa mga dautang espirito ug sa mga dimonyo nga naglatagaw sa yuta. Apan para sa uban, gasunod lamang sila sa kong unsay uso. Kini maoy mga panglantaw sa mga bisayang galatagaw pod ang mga utok. Ug dili ba kaha hinoon, wala lang silay mahimo sa ilang napulo ka mga tudlo, mao nga kinahanglan usa silang mabuthan adisir moondang. Kinahanglan daw gyod kono nga saba ang pagsaulog sa bag-ong tuig para buena. Ani ka paspas sunogon ang peso ngando na sa pila ka gatos ka pesos—ipaboto sulod lang sa pipila ka minuto. Kini usab paagi sa pagpalihi, busa daghang ang magbilar para lang sa pagsugat sa bag-ong tuig. Kinsay gaingon nga galisod ang Pilipinas? Busa, saba gyod tinood, labi pa kong moadto ka sa hospital, toay mga daghang nabuthan, gabitbit sa ilang mga tudlo, tanan nanagsyagit ug naga tiyabaw. Sugaton dayon sila sa mga maabi-abihon nga mga nurse uban sa natural nilang mga pahiyom dungan sa pag-ingon ug-- Happy New Year! Sakit?

Bitaw, kini nga mga talan-awon panahon sa bag-ong tuig, dili bag-o para kanatong tanan. Ug dili pod bag-o ang mga tawo nga pariho ani kagahig ulo. Lain man pod tingali para sa parti sa mga nurse nga inig sulod nila sa ward maga ngisi dayon ignon ka ug “merisi”. Ug tungod kay bilar sa tibook gabi-i, inig kabuntag, daghan ang mga tulog sa tibook adlaw. Walay mahimong trabaho tungod kay naa pay hang-over, o kaha, gikapoy. Busa dili ka matingala nga ga sugod palang ang tuig, daghan na ang mga tapolan. Mao ni ang bunga sa gitawag nila ug palihi.
Aning higayona, si Lendio naga inusara sa iyang kwarto. Ang iyang gikanta dili “Joy to the world” kong dili “I want to break free” ug gisundan sa “All by my self”. Ngano man?

Ang iyang manghod nga si Ann, biktima sa pagpanglugos, ug ang suspect, pabilin nga gawasnon tungod kay anak kini sa mga pamilyang may kaya ug may mga connection sa mga dagkong politiko. Ug ang mas pait pa niini, nagmabungahon kini. Mabdos ang iyang manghod. Ang iyang papa, si manong Mar, niundang napod sa pag drive sa iyang inabangan nga sakyanan tungod kay ang tag-iya, gibaligya kini human modisisyon ang iyang pamilya nga manglarga sila sa laing nasod. Ang iyang inahan, si Pipang, wa na pod nakapanglabada tungod kay nitokar ang rayoma ug hubak niini. Dulom para sa iyang pamilya ang kahimtang sa ilang kinabuhi busa mihukom nalang sila nga mamalik sa ilang probinsya sa Capiz. Ug tungod kay may gamay pa man silang mga gamit nga nahabilin sa ilang balay, si Lendio midisisyon mga magpabilin para sa pagbantay niini ug para humanon nalang pod niya ang second semester sa iyang pagtoon. Pero, layo sa ilang nahimong plano, bulan sa Nobyembre pa lamang, wala na nagatungha si Lendio tungod kay wala napod nakapadala kaniya ug allowance ang iyang ayaan sa states, ug nawad-an napod siya ug gana sa pagtungha tungod sa iyang dakong problema. Ngani, gabalibalik sa iyang huna-huna nga maghikog na lamang siya pinaagi sa pag-ambak sa overpass.

Hangtud nabuntag ang Enero 1, 2008, si Lendio, diha sa iyang katri, nagpiyong ang mata pero galotaw ang iyang huna-huna. Ug tungod kay nag-ulan man, tibook adlaw usab mga wala siya migawas sa ilang balay.

Ang bahaw nga puto maya ug ang usa ka platito nga bihon nga hinatag sa iyang silingan niadtong miaging gabi-i sa dispiras sa bag-ong tuig mao nalang pod ang iyang gihinayhinay ug timo para sa iyang pamahaw. Diha pa may usa ka sachet mga Milo ug gamay nga central nga nahabilin sa butanganan nga garapon, mao nalamang poy iyang gitimpla ug giinum samtang gakaon sa bugnaw mga puto maya ug bahaw nga bihon. Wala niya mahuman ug kaon kining tanan dayon niyag inum sa tubig nga iyang gitiing gikan sa pitcher nga nahimutang sa iyang kiliran. Dayon siya midungo ug dugay sa ilang daan nga lamisita atobangan sa iyang pagkaon. Ug sa dihang iya na untang imnon ang katunga sa tubig nga diha sa iyang baso, wala na niya kini mahimo tungod kay parat na ang lami niini. Wala niya mamatikdi nga samtang siya nagahinoktok ug namalandong sa dagan sa iyang kinabuhi, wa niya mabatlagi nga ang iyang mga luha hinayhinay nga nanaligdig ngadto sa iyang baso.

Anad sa kinabuhing pobre si Lendio apan sa iyang kahimtang karon, pamati niya, siya nahikalimtan na sa ginoo. Human siya nanghipos sa iyang kinan-an, nibalik siya sa kwarto ug nakita niya ang iyang lobat nga cellphone. Ug, dating gawi, kay di man pod siya ka laag kay ulan man, naminaw siya sa mga music nga naka store niini. Naminaw samtang gahigda sa iyang kama hangtud nga nakatulog. Wa na siya mibangon para sa paniodto ug hapon na siya migawas sa sala. Para niya, memorize ang tawag niani. Walay kaunay.

Medyo patago ang nahimutangan sa balay nilang Lendio. Moabot ug 150 ka metros gikan sa highway kong imong lakton. May pipila lamang ka mga silingan pero lagyo kini. Sunaop, sa laktud nga pagkasulti. Dunay duha ka punoan sa manga ang likurang bahin niini ug haduol pa sa panas. Ang panas mga may agos sa tubig gikan sa subdivision sa unahan sa ilang barangay. Ug kay dugay na kining na ingon ani, mura napod hinoon kini ug sapa kon tan-awon. Ang ilang garden, halata nga wala napoy atiman kay ang mga rosas ug ang mga African daisy nanglaylay na ug napuno na sa sagbot ang nataran nila. May duha ka ponoan sa tambis nga gasagyad na sab sa yota ang usa human natumbahi sa kapayas niadtong miagi ang kusog nga hangin sa bulan sa Decembre. Lamparilya nalang ang iyang gigamit matag gabi-i human sila naputli ug korente sa ILPI. Tingali, dili pa mahuman ang tuig, mahugno na ang ilang balay kay binuhat raman kini sa light materials. Duna sab silay pipila ka mga manok pero nanglayas kini tungod kay wa na man pod maatiman. Ang ilang ero nga si David, toa sa kilid, gabalaid nga nangilkil sa iyang kagid.

Sa sulod sa balay, walay plano si Lendio nga mga magduslit sa lamparilya. Wala man pod siyay hulaton nga mga bisita. Alas 5 pa sa hapon pero ngitngit na sa ila. Bugnaw kaayo ang hangin ug mabati nimo ang mga alingis sa dahon sa mga Manga. Atol sa pagpangliti sa langit, banaag usab sa sulod sa ilang balay ang tilukon nga kayahag nga dinala sa witik sa ginagmay mga manga kilat. Wala pa gyod diay mauli-i ang gakusmod nga panahon. Taligsik dayon ulan ug kilat maoy nagapasulabi sa tibook adlaw hangtud na sa gabi-i.

Migawas si Lendio sa ilang gamay nga balkonahi. Dili halayo sa ilang balay, nakita niya si manang Lita nga nagpasiga sa ilang suga samtang nangurok usab sa ilang mga manok ang iyang bana nga si manong Iko. Karon pa niya nahunahuna-i nga may mga hayop man diay siya nga dapat niyang pakan-on. Tungod kay may mga sagbut ug mga kahoy ang nakataliwala sa ilang mga balay, bisan pag magpasiga siya sa iyang lamparilya dili gihapon siya mamatikdan sa iyang pinakaduol nga silingan. Sa iyang huna-huna, sinto porsyinto, toa didto punta ang ilang mga manok. Ug sa iyang kagutom, iyang napahimuslan ang gilumluman sa ilang inaan mga mga itlog. Alas 7 na siya gapasiga sa iyang lamparilya.

Daghang gihuna-una si Lendio, ug sa tanang dili niya gusto mahinumduman mao ang iyang kaagi sa bukid sa Titay. Para niya, damgo lamang katong tanan. Apan sa dihang iya nang gidagkutan ang iyang lampara, dungan sa pagkusog sa huros sa hangin, nanimbalot ang iyang balahibo ug nanglisik ang iyang mga mata sa iyang nakita. Grabe ka kusog ang lipak sa dalugdog ug daw usa ka laser ang gaponghasi nga siga sa kilat nga nikaylap diha sa iyang atubangan dungan sa paglutaw ni Adulantis. Makita nimo sa iyang mga mata ang kasoko nga daw gusto mokilaw ug tawo. Makabungol ang dagundong sa iyang tingog ug daw makasunog ang subra kasilaw sa iyang gisoot. Dayon siya mi singgit ug “asa…”. Galanoglanog ang iyang tingog dayon ug tutok sa iyang bangkaw sa dughan ni Lendio. Nawad-an sa panimoot si Lendio.

Si David, didto sa silong sa ilang balay, gapunay ug paghot apan siya ra poy makadungog sa iyang tingog kay samtang gapaghot, sigi pog kitkit sa kagid sa iyang ikog.

Alas 8 sa babi-i. Kini ang uras nga balaan sa mga dili ingon nato, mga balbal, ingon man mga ingkanto. Si Adulantis, ingkanto, ang prinsipi nga gikabalag ni Lendio didto sa bukid sa Titay. Wala na kini sa dihang mibalik ang iyang insaktong paminsar. Hinayhinay siyang mibangon ug gipugos niyag aninaw ang mga butang nga naa nakapalibot kaniya. Wala na siyay nakita. Mingaw na ang gabi-i. Nanimahong asopre ang iyang palibot ug may nabati siyang tingog sa mga hayop sa iyang palibot. Hinayhinay nga ga awop-awop ang siga sa iyang lamparilya. Nahinabo na ang iyang gikahadlokan.

Iyang gitrangkahan ang portahan ug mikaratil siya ug dagan padulong sa iyang kwarto. Padlock deri, tranka didto ug ang pagpanirado sa mga bintana ang iyang giatopag niadtong higayona. Ug sa dihang milingkod na siya sa kilid sa iyang kama, samtang gibati pa niya ang iyang gapotol-potol nga gininhawa, iyang namatikdan nga wala siya nag-inusra. Diha mismo sa iyang atubangan, kilid sa iyang lamisita, hilom pero isog nga galingkod si Adulantis.
“Sakto ang imong gihimo”, ang pulong ni Adulantis ngadto kaniya. “Sarado ug trangkado ang imomg pinoy-anan, wala nay makadistorbo kanato”. “Ahhhhhhhhhh…….” ang singit ni Lendio nga puno sa tumang kalisang ang milanog ug mialingaw-ngaw sa nagkalalum nang kagabhion.
Ngitngit ang kwarto pero sa gisuot ni Adulantis nahimo kining daw usa luminous nga sulok. Diha palang namatikdi ni Lendio nga naa diay siyay mga kuyog nga daw uhong pero may mga tiil, baba, kamot ug ulo nga may mga matang nakalibot sa tibook lawas niini. Sila ang gahatag ug dugang kahayag sa kwarto. Walay kabutangan ang kalisang ni Lendio ug ngani, wala na niya nakamatikod nga nakaihi na siya sa iyang shorts. Walay potul ang pagtulo sa iyang mga singot ug wala nay tingog nga mogawas sa iyang baba sa kalisang. Ug busa, mitikoko nalang siya ug gipiyong ang iyang mga mata.

“Adlaw ug gabi-i, sulod sa kawhaan ka adlaw ka namong gipangita, nilalang nga mortal!”. “Tungod kanimo, bungkag ug kulang ang akong gingharian”. “Asa na ang tibud nga crystal?”

Sa huna-huna ni Lendio, unsa man nang tibud nga crystal? Wala siya makaila niini.

Kalit milukso ang upat ka uhong ug gipadupa siya sa kama. Samtang galugnot-lugnot siya, mikabayo kaniya ang usa pa kanila ug gibanganga ang iyang baba ug may gisoksok siyang usa ka mananap nga daw ulahipan ug gipatulon kaniya. Nanglurat ang mga mata ni Lendio samtang padayon nga naglimbaglimbag tungod sa kasakit. Ang iyang tingog daw susama nalang sa agumod sa usa ka hayop nga nag-agulo sa tumang kasakit pero klarado ang tuno sa pagpakilooy nga tama na ug dili na niya kaya. Sa iyang pagpangusog, nangawas ang iyang mga ugat ug, dungan niani, ang pagdugwa sa mga lawasnong likido ug tubig nga gikan sa iyang ginhawaan. Hantud sa tungang gabi-i, kini ang iyang giantos. Ug kalit siyang gibuhian sa upat ka mga uhong sa dihang ga sugod na siya ug dugwa. Dugwa uban ang dugo sa atubangan mismo ni Adulantis. “Asa…..?” Ug daw may asong nanglutaw diha sa dugo nga iyang gisuka, ug sa kalit, nangawala sila. Nakoyapan si Lendio, naglunang sa iyang kaugalingong dugo nga nag ubo’. Matalinghaga ang tibook kagabhion. Uwang sa mga ero ug tilamsik sa ginagmay nga ulan ang nabati sa mga silingan.

“Maayo, maayong buntag…” mga katahuran uban sa mga toktok sa pwertahan ang nakapahigmata kang Lendio sayo sa buntag. Dili siya halos makalihok. Prisko pa ang dugo nga naa sa iyang sanina ug lab-as pa sa iyang panumduman sa nahinabo sa miaging gabi-i. “Ayo…” “Lendio?” ang pabalik-balik nga sampit ngadto kaniya. Alas 7 sa buntag na.

Hinayhinay siyang mikabat sa pasilyo sa kama para mobangon ug kaduha siya nadusmo sa karti adisir nakatindog. Familiar niya ang tingog busa iyang giayo ang iyang pagbarog dayong haploy sa iyang buhok. Mogawas na unta siya sa kwarto sa dihang namatikdan niyang basa ang iyang t-shirt. Paghikap niya, may dugo kini. Giantos ang kasakit sa lawas, dali-dali siyang ga-ilis.

Sa iyang pag gawas, “oh, my gush!” ang nakalitan nga reaction ni Charlotte. Kini ang iksina sa pwertahan.
Halatang gipogos ang kaugalingon, naningkamot siyang mi smile ngadto kang Charlotte. Ug nganong dili? Kay si Charlotte ang iyang crush nga silingan pero wala matigai-i ug chance ang ilang pagtitinginan kay may pagka strict ang parents. Labi na gyod ang mama kay supervisor sa DepEd. Unya, ang papa, pulis.
“Naunsa man ka, Lendio?”. Aning higayonan, gibati siyag kabalaka. Ga huna-huna siya sa dugo, sa iyang bun-og sa lawas basig makita ni Chartlotte ang mga pasa sa iyang aping ug lawas. Pero padayon sa iyang pinogos nga smile, siya nangutana: “naunsa diay ko?’. Ug dali-daling nitubag si Chartlotee sa pag ingon ug: “Tan-awa ragod nang imong kaugalingon, kalkag kaayo nang imong buhok, bali pa gyod nang imong T-shirt ug shorts, ug wala pa gyod ka maniper”. “Mura kag gi balbal”. Hahahaha, ang dungan nilang pangatawa.

Palibhasa, unika hija si Charlotte, busa sunod kanunay ang layaw sa kinabuhi. Sa tuno sa iyang tinawgan kang Lendio, dili ikalimod nga kini dunay pakaping tuno sa pagbati. Gusto siyang magpakuyog sa Kulambugan kay mobisita siya sa iyang lola. May appointment ang iyang mommy sa Cagayan busa giubanan siya sa iyang papa. Para kang Lendio, kini, blessing in disguise. “Pag sure baya, Lendio, alas 3 ta molakaw ha?” Sa utok ni Lendio, maski pag karon dayon. “By the way, may dala kong food, hope you like it”. Sa mata ni Lendio, misamot ang ka sexy ni Charlotte sa iyang soot nga mobong pula nga shorts ug puti nga sando. Maski sa paglakaw, dala gihapon ang porma sa usa ka tourism student posture.

Sa iyang pag-uli, nangayo si Charlotte ug pipila ka mga rosas sa ilang harden para daw sa ilang altar. Ug, insigida, bahala na ug nagka tunoktunok, paspas kaayong gipangkutlo ni Lendio ang ilang mga rosas dayong hatag ngadto kang Charlotte nga may pakaping pislit sa kamot. Wow, pag siniswerte nga naman. Unang atraka sa ulitawo ngadto sa usa ka tourism student.

Blessing tinood para kang Lendio ang pagbisita ni Charlotte. Sa makadiyot, iyang nahikalimtan ang iyang giatubang nga problema. Ug ang nakanindot, nawala ang sakit sa iyang lawas. Nikaratil siyag balik sa taas ug iyang nakita nga toa ra ang iyang nagkadugo nga t-shirt ug shorts. Dili siya makatoo sa iyang nakita ug gibati, iyang gitan-aw ang iyang kaugalingon sa samin. Didto, mibalik ang kakulba sa iyang dughan. Ang iyang mata, gawas nga nangmiyahok, nanglagom pa kini. Ang mga ugat sa iyang nawong, liog, mga kamot ug tibook lawas, klaradong namathay ug nangawas. Pero, ang iyang gikatingad-an, wala may na mention si Charlotte kabahin niini. Dayon, nibagting ang cellphone. Iyang gitan-aw, nimarka ug “call” pero walay caller. Sa iyang pagtubag, iyang nabati lang ang gibalibalik nga pangutanang: “asa……?”

Mingaw ang palibot sa iyang panimalay. Sa dili halayo niini, may mga tingog sa mga dagkong ero nga nanaglayog. Iyang giablihan ang bintana sa iyang kwarto sa pamasin nga may Makita siyang mga silingan nga mangagi ug iyang maistorya, maski man lang sa makadiyot. Walay hunong ang kakulba sa iyang dughan. Ug nawala na ang pag punay ug bagting sa iyang cellphone. Para makuhaan ang kakulba sa iyang dughan, iyang gisingitan si David sa silong para muhonong ang pag ungol ug nguob niini. Human mihilom ang ero, mibalik siya sa sala ug gikuka niya sa lamisa ang pagkaon nga hinatag ni Charlotte. Ambot kung tinuyo ba sa kahigayona; sulod sa Tupperware ang adobong manok, baked macaroni, ug 3 ka slice mga moist chocolate cake nga iyang paborito. Grasya! Nangawas ang iyang mga dagkong singot dili sa iyang kahadlok, kong dili sa iyang kagutom. Sunod-sunod ang iyang panug-ab tungod sa kabusog. Nibagting napod ang iyang cellphone…

“Sakto na…”, maoy iyang singit dayon ug punit labay sa cellphone. Nahilum kini sa makadiyot ug nibagting pagbalik. Wala siya kasabot sa iyang gibati. Modagan kaha siyag gawas sa iyang balay? Pero asa pod siya punta? Mutug-an kaha siya sa iyang mga silingan? Kinsa poy moto-o niya? Moderno na ang atong panahon, sigurado siyang kataw-an lang siya. Gayawyaw siya sa iyang kaugalingon. Kung may makakita niya, malamang, praning o kaha boang ang itawag sa iya. Nagkakusog ang bagting sa cellphone…

May nahunahunaan siya. Paspas siyang nag-ilis ug sanina nga panglakaw, bitbit ang iyang backpack, nanghipos, dayon iyang gipunit ang cellphone dayog tranka sa pwertahan sotoy sa pagdagan. Naka loud speaker ang phone busa kusog kaayo kini ug tingog samtang siya gadagan. Nihunong lang siya ug dagan sa dihang duol na siya sa balay nilang Iko. Sa hilom, iyang gitan-aw ang cellphone, nakamarka ang lima ka miss call ni Charlotte. Dili pod siya kabalos kay wa pod siyay load. Hinoon, didto siya padulong.

Sa porma sa gate, makitang may kaya gyod ang pamilya ni Charlotte. Hataas ug dikolor kini ug may door bell pa. Wala niya gi pislit and door bell pero nangayo siya ug katahuran sa pag-ingon ug “maayo…”. Tingog sa duha ka dagkong ero and nabati nga tubag ni Lendio aning panahuna. Ug kay aberto man ang pwertahan, nakita niyang may laing gapaghot nga ero sulod sa ilanag balay. Tood man, may gadagan nga spoted poodle padulong kaniya. Nibati siyag kalisang, pero wala madugay, nakita niya si Charlotte nga gadali-dali ug dagan pagawas gukod sa iyang ero. Hmm, lain ang gibati ni Lendio atong higayona. Wala na mahadlok. Si Chartlotte, gatapis sa toalya, may bibit nga sudlay ug makita ang pipila ka powder marks sa iyang aping. Halatang gikan pa sa koberta ug maoy pagkahuman sa pagkaligo. Hmmm…gadagan ang utok sa ulitawo nga wa kabalo ug asa padong. Natang-an siya sa iyang nakita. Kay hamubo man ang toalya, igo lang naputos ang dughan ug natabunan ang hagamay nga parte sa iyang sabakan. Hmm…ang kaputi sa pa-a ni Charlotte daw balani sa saging nga walay lubas ug nanginang-kinang sa atubangan ni Lendio. Ug daw siya natunaw, inubanan pa sa kahumot sa Sunsilk nga black nga nangalimyon sa iyang palibut, sa iyang galamhan siya nakaingon, “thank you lord”. Ang pahiyom niya labi pang nakapapokaw sa iyang pagkalalaki. “Hoy!”, ang timbaya ni Charlotte. “Mura man kag nakitag balbal?”. Sa hunahuna niya: Well, ka swerte ko kaha kong ingon ani nga balbal ang akong makita adlaw-adlaw. Dayon niyag tulon sa iyang gatipok nga laway.

Sa iyang pagdayon sa balay, “O, hulata una ko kadali ha, kay mag-ilis ko sa taas”, “may coke diha sa lamisa ug cake, pag snacks lang sa”, ang sugyot ni Charlotte. Sa kadaghan sa pulong nga dapat iyang matubag, usa ra ka litra ang iyang nahatag, “k”. Ambot kong siya ba gi uhaw, wa na niya gamiti ug straw ang coke, iya na kining gi horot ug lab-ok. Pati ang icing sa cake, tilok.

Human si Charlotte nag ilis, iyang gibitbit ang gamay nga bag ug nangutan kang Lendio: “Bagay?”. Sa iyang fitting nga tube shirt ug hamobo nga puting palda ug brown pamshoes, hikalitan mo siya ug tan-aw nga si Christine Reyes. Ug kay ga usap pa si Lendio sa katapusang slice sa cake, wa na siyay masulti gawas sa pag pakita sa iyang two tumps up. “So, let’s go”.

“Di ba 3 PM man ang atong sabot, Cha?” ang iyang pangutana kang Charlote samtang sila ga lakaw. “Yes, that’s correct and it’s 3 na, right?”. Nanimbalot ang iyang balhibo kay nganong nakalit ug 3 pm nga alas 7 pa man tong una silang nagkita. “Asa diay ka gikan?” ang sambat ni Charlotte. Ug wala siya katubag, instead, iyang gi tan-aw pagbalik ang iyang Cellphone. Nakatatak pa ang lima ka miscall ug ang pangalan ni Charlotte.

Importani para sa pamilya nilang Charlotte ang pagbisita sa iyang lola matag liwas sa bag-ong tuig kay magsaulog man kini sa iyang adlaw nga natawhan. Matag January 5 pagasaulogon kini. Si Charlotte lang pod ang iyang apo kay usa ra man ang iyang anak, ang mama lang ni Charlotte. Ang pagkuyog ni Lendio may bendisyon sa iyang ginikanan kay kinahanglan man nga may mobit-bit sa iyang dala nga carton ug sa regalo nga para sa iyang apohan. Sa Kulambugan ang iyang gipoy-an. Gikan sa Del Carmen, deritso na ang ilang sakyanan pa terminal. Si Lendio, ang iyang pamati, mura siyag nagalutaw sa hangin.
Dili Aircon bus ang ilang nasakyan. Sa Rural Transit sila nakasakay. “Nanawag ka sa ako ganina, Cha?” ang pangutanan ni Lendio kang Charlotte. “Huh?, wala oy!”. “Bitaw, pag sure ba?”, ang iyang tubag. “And why should I call you, abir?”. Natulala si Lendio ug nakapaminsar ug laing pang mga butang pero wala niya kini gipahalata. Sa likod sila sa driver nag lingkod. Silang duha lamang ang nakaukopar sa linkoranan nga para unta sa 3 ka pasahiro. “Swerte ta kay maskig puno kaayo ang bus, nakuha nato ang front seat” matod pa ni Lendio ngadto kang Chraloote. “Unsa?” “Unsa goy puno nga wa man gani tingali ta kaabot ug 15 kabook”. Gitan-aw ni Lendio ang rear mirror dayon niya ug lingi sa likod, nakita niya nga gawas nga ang bus puno, naa pa gyoy nanagtindog. Wala nagpahalata, gitaod niya ang iyang shades. Aning panahuna, ang singot ni Lendio, naghinayhinay na ug tulo. Tan-aw niya sa kondoktor ga lingo-lingo dayon ug ingon ug “malas man ta ron bay, walay sakay” samtang ga atubang sa iyang driver.

Hataas ang ilang byahi busa daghan silag naistortahan pati na ang kaparte sa iyang experience didto sa Titay. Sa dihang naabot na sila sa part sa pagkamatay ni Malyn, si Charlotte mismo ang mihangyo nga undangon na kini kay nanimbalot daw ang iyang balhibo. “Murag nakabati naman ko anang imong istorya, dong”. Misambat ang chismosong driver ug busa nangatawa silang duha. Lapas sa Kauswagan, mihonong sila kay kalit nga nawad-an ug sirbato ang sakyanan ug namatikdan sa driver nga nahiyos ang inner nga ligid sa ulahing bahin sa iyang sakyanan. Didto sila kahunong sa may kimpa, nga sa unang panahon, daghang mga sakyanan ug mga pasahiroang bus ang nangahagbong. Dalikanan ang tawag sa lugar nga ilang gihunongan. Human naayo sa driver ang ligid ug pito sa sakyanan, igo nakasaka ang lima ka lalaking nangihi sa unahan, nakita ni Lendio nga, tinood, 11 ra sila ka tawo ug ika 12 ang kondoktor. Wala na didto ang iyang nakita niadtong gadagan pa ang sakyanan. Dinhi, hinayhinay niyang gitakdo sa iyang hunahuna ang mga nahinabo niya gikan sa iyang balay hangtod sa ilang pagsakay. “Hoy, siryoso man ka kaayo? Gimingaw ka ni Malyn? Gakatawa si Charlotte nga gaatubang ni Lendio dungan sa pag aksyon ug kuhit sa iyang kilid. Syempre, nibalos siya ug kuhit dalang pislit.

Nag text ang parents ni Charlotte nga pesta 4 na sila kaapas kay wala nila mahuman ang ilang toyo sa Cagayan de Oro. Disperas kini sa adlawan sa iyang lola. May kaugalingon silang sakyanan busa walay problema ang pagbyahe. “Tinood ba gud tong imong giistorya nako ganina, Lendio? Nanimbalot pa biya akong balhibo”. “Actually, Cha, mao pod na ang akong mga nabati mga mga comments sa akong mga classmates before”. Ga marka ug 100 ang dagan sa ilang gisakyan, dili ra kaayo halata nga gadali ang driver. “Ouch!”. Napasok ang ulo ni Charlotte sa ilok ni Lendio kay nikalit ug korbada ang ilang driver sa dagan nga 110. “Unsa may problema nimo driver, paghinayhinay oy!”. Ang singgit reklamo sa tigulang didto sa likod nga hapit pod naumod. Gakatawa pod ang dangas nga condoktor pero gatabon sa iyang baba hadlok makita ang iyang pangag.

Lagum kaayo ug nangmiyahok ang mga mata ni Lendio pero natingala siya nga wala man kini mapansin ni Charlotte. Iyang gitangtang ang iyang Rayban dungan sa pag tan-aw sa side mirror kilid sa driver; tan-aw niya, nangluspad pati ang iyang nawong. Pamati niya sa iyang tiyan murag may nanglihok ug grabe kakatol sa iyang totonlan. May nabati siyang mga tingog sa hayop ug gi uhaw siya. May balong finger-food si Charlotte busa nangaon sila. Gitoyo niya sa pagsigi ug tutok ni Charlotte para mapansin ang iyang nawong pero nahurot nalang ang ilang large V-cut, wala siyay nabating comment gikan niya. Hinoon, mas nilalom ang ilang pagtinan-away. “Nindot man diay kag mata, Lendio, no?” “Dili oy, mas nindot nang imoha kay murag manyika”. Well, “Sa tinood lang, Cha, kahawig nimo si Christine Reyes”. “Oy, grabe ka, subra ka O pod ka oy”. Hahahaha…

Hapit na alas 5 ang ilang pag-abot sa Kulambugan. Abi ni Lendio ug didto ra sila sa River Side kotob pero may niduol nga habal-habal kanila ug nagkigsabot si Chartlotte sa pamasahi niini. Dayon nisinyas siya sa driver nga ipakarga ang ilang mga dala. Hapit pod moabot ug usa ka oras ang ilang dagan. Sa dalan, gawas nga guba ang karsada, nakita niya nga may pagka bokid na kini. Dagkong mga kahoy ang ilang gipang-agian ug talagsa ra ang mga balay.
Sa ilang pag abot, dali-daling gi diskarga sa driver ang ilang mga dala ug nangutana kang Lendio, “dili ka taga dinhi no?”. Ni tando siya ug mipahiyom. Naghulat siyag may laing pang ipangutana o kaha isulti labi na kabahin sa iyang hitsora pero wala nay laing sumpay pa ug paspas kining misakay sa motor dayon sa pag ingon ug “good luck”. Gipahagorot dayon niya ang iyang motor. Sa iyang huna-huna, oy, gadali o nahadlok?

Dako ang balay sa lola ni Charlotte ug halatang may pagka karaan na kini. “Charlotte….” Ang bosrs sa babaye nga milanog samtang paspas nga gakanaug sa hagdan sa balay pero dili kini tingog gikan sa iyang lola. Gikan sa katabang snga si Bika. “Sos, gaingon palang unta mo, di na unta mo mag habal-habal kay naa raman si Junior, pwede man tamo unta ipakuha sa kabayo”. Ang sugyot ni Bika ngadto kang Charlotte. “Hala day oy, mura man kag artista, nisamot man kag ka gwapa oy”. Ngisi ug pasalamat lang ang masulti ni Charlotte ngado kaniya samtang si Lendio ga liraw ang mata. Si Junior ang laing katabang sa iyang lola nga sinaligan sa mga gamit sa uma ug sa iyang mga hayop. Sa huna-huna ni Lendio, arang-arang nalang pod tingali ang motor kay sa kabayo ang ilang nasakyan. Nanakit gani ang ilang mga hawak ug likod sa pag untol-untol tungod sa kadagko sa libaong, unsa na kaha ug sa kabayo; pati na tingali ang ilang mga balakang ug lobot. Human napa ila-ila ni Charlotte si Lendio ngadto kang Bika, hinay-hinay na silang nanaka sa taas sa balay nga gagunit sa ilang mga hawak ug halatang pinugngan ang kada tikang. Sa hagdan: “ay, day, si lola diay tood nimo, to-a ilang ka kapitan kay naa kono to silay meeting”. Wala na mamati si Lendio sa ilang gipang istoryahan kay nalingaw ang iyang mga mata sa iyang nakita sa sulod ug gawas sa balay. Ang rebolto sa mahal nga birhin nga toa nakahimotang sa kilid sa daang aparador nga may sugang gakidlap-kidlap ang nakakuha sa iyang attention. Mga Nara ug Bantigi ang mga kahoy nga gigamit sa salog, haligi ug dingding sa balay. Nailang lig-on kini busa dili na siya matingala nga hangtod karon gatindog pa gihapon ang balay sa iyang lola. Sa iyang tan-aw, natokod kini panahon pa tingali sa mga hapon. Nakapukaw usab sa iyang mga mata sa mga daang mga muwebles ug dagkong mga kwadro sa dingding mga may mga picture sa mga karaang tawo. Samtang nalingaw siya sa hadakong sala, nabati niyang nagkataw-anay silang Bika ug Charlotte sa kusina.

Treasurera sa ilang barangay ang lola ni Charlotte. Ug angayan lang pod. Sa iyang 27 ka iktaryang yuta ug kalobihan nga may lolan 13 ka iktarya nga basakan, 5 ka iktarya nga kasagingan, 4 ka iktarya nga mangahan, ug pipila ka mga isdaan, pwede na gani niyang buhion ang halos duha ka libong residente sa iyang barangay. Ngani, naa sa iyang yuta nakatindog ang ilang multi purpose hall ug barangay hall apil na ang ilang day care center, elementary school ug kapilya. Siya na ang dangpanan sa barangay sa halos tanang problema sa mga tawo. Maski wala kini makatapos sa high school, maayo ang kartiyo sa panginabuhi. Mommy ug nanay ang tawag sa kadaghanan ngadto kaniya, ug ang uban, depende nalang sa ka close ngadto niya. Sayo siyang nabalo busa usa ra ang iyang nahimong anak. Kani mao lang ang mama ni Charlotte. Sa iyang picture nga nakita ni Lendio nga naka pahiluna sa gamay nga lamisita haduol sa antique nga aparador, siya may pangalan nga Donya Maria Kongkordia Corazon Ingansa Byoda de Papa-it. In short, Kora o Kura. Dipindi nalang kong si kinsa ang molitok. Kini ug ang uban pa niyang mga attributes nabasa mismo ni Lendio sa mga pipila ka mga publisadong mga papel ug magazines nga nakapahimutang ibabaw sa aparador. Halatang inatiman kini kay maskig may pagka karaan na ang uban, hapnig ug limpyo pa gihapon. Padayon ang iyang obsirbasyon, sa porma ug disinyo sa sala sa balay, kini makahatag na ug maayong impresyon sa kong unsang klase sa mga tawo ang namoyo niini. Sa iyang huna-huna, intirisado siyang mahimamat kong kinsa man kini. Pero may naa pa siyay kinahanglan mahibal-an bahin sa pagkatawo sa lola ni Charlotte. Hapit na mag alas 6 busa kilom-kilom na. “Lendio, naa mi deri. Ali sa kay mangisnak ta”. Ang timbaya ni Charlotte gikan sa kusina. Sa iyang pag pakli sa kortina, nakita niyang may kauban silang duha pa ka babae, usa ka bata ug usa ka lalaki. “Hi, good evening” ang iyang timbaya ngadto nila. “Mao diay nga bibo mo no kay gatapok man diay mo tanan dinhi” ang iyang puna ngadto nila. “Bitaw, aligre gyod ming duha ani ni Charlotte kong nia ni siya dinhi” ang tubag ni Bika. Hahahaha, dungan nilang katawa. Nitan-aw kaniya ang laing babaye sa may bangira, ningisi ang bata ug nigawas ang lalaki. Wa na siya mosambat ug istorya, iya nalang gilogod ang iyang mata. Nangawal sila.

Dulom na ang palibot sa balay. Ang siga sa suga nga gikan sa sala maoy nakahatag ug gamay nga kahayag didto sa gawas. Nananghid si Lendio nga mogawas. Hayag pod ang bulan kay sunod adlaw naman ang takdol. Sa gawas, toa si Junior sa kwadra nga may kaubang duha pa a hamtong nga mga lalaki. “Maayong gabi-i” ang katahuran ni Junior ngadto kaniya samtang galakaw siya padulong nila. “Oy, bi-i pod”. “Nindot man diay kaayo ning inyong lugar no bisag gabi-i kay gawas nga bugnaw ug mingaw, prisko pod ang palibot”. Ni tubag si Abel, ang kauban ni Junior, sa pag ingon “aw o, ana gyod, pero kadaghanan sa manganhi dinhi, labi na ang mga taga siyodad, na, di maabtan ug usa ka adlaw mamauli dayon”. “Ikaw, magdugay ka dinhi?” Iyang pangutanan kang Lendio. “Depende ra ni kay Charlotte kay gipakoyog raman gud ko niya”. “Mao ba?” “Uyab mo?” ang paspas nga folow-up question sa iyang kauban nga si Mon. “Ha? dili oy, silingan lang me ug busa nagkaamigo me”. “Wow, choy Mon, may chance pa ka…” ang tubag ni Junior sabay tapik sa abaga ni Mon”. Ha ha ha ha, katawa sa upat ka mortal nga nilalang nga gikasakit sa pipila ka mga elemental nga nakaplibot kanila. Alingog-ngog para kanila ang katawa panahon sa kagabhion. Gipasiga ni Junior ang duha pa ka extension light sa pikas tangkal para sa mga baboy, kanding ug mga itik. Sa atbang sa ilang nahimotangan, hinay-hinay nga ni kitib ang bulan taliwala sa duha ka tuktuk nga pangpang samtang gaduyan sa kawanangan ang gabanig nga mga panganod nga may dalang ulan.
“Magandang gabi, bayan” ang tingog ni Nole de Castro sa TV Patrol, mialingaw-ngaw sa gawas samtang gapadayon ang ilang panag-istoryahanay. Nalingaw si Lendio sa ilang mga estorya ug sa wala madugay, may nakita silang kahayag nga mi banaag sa unahan. Siga kini sa duha ka dagkong flashlight. Wala masayop ang taghap ni Abel ug Mon, si Lola Kora ang gihatod sa iyang duha ka kaubang mga opesyalis sa barangay. “Na, si Mommy Kora diay”. Boys kita nalang ta ugma didto sa panas kay akong ipatuna ang mga kabaw didto.” “Magsayo lang ta kay basin ug si Bonjo napod ang mo escort ni Karel” ang panagsabot ni Junior ug Abel. May gusto si Abel kay Karel pero higpit niya nga karibal ang anak sa kapitan nga si Bonjo. Tungod kay magkaclassmate sila sa high school, daan na silang nag-ila ug nagkasood pero naputol kini sa dihang midisisyon ang iyang ginikanan nga didto siya mo enroll sa Ozamis para sa kursong nursing. Magkaila usab silang Charlotte. Ngani, siya ang gikoronahan nga first runner-up uban kang Charlotte nga narayna niadtong imaging tuig human gipahigayon ang ilang fiesta sa bulan sa Agosto. Ug syempre, sila ang mga bida sa ilang diskosyon adtong gabhiona uban kang Chona nga mao say love interest ni Junior. Busa, bakasyon maoy permi nilang handumon kay naa man silang tanan mamakasyon. Sila daw ang ilang inspirasyon. Ambot ug na inspire ba pod kaha sa ila ang ilang napiling mga inspirasyon.

Sa balay, “Lola…” dungan sa paghalok sa duha ka aping “Advance Happy Birthday”. Ang hangop sa apo ngadto sa iyang apohan sa pagsulod niani sa sala. “Oy, salamat. Love gyod diay ko sa akong apo”. “Asa man ang imong mommy ug daddy?” “Moapas ra sila pero naa koy kuyog, si Lendio toa sa gawas”. “Maayo noon”. Samtang padayon ang ilang panag istoryahanay, iyang gisugo si Bika sa pag andam sa lamisa para sa panihapon. Padayon ug sadya ang duha nga gahangupay samtang gipadayon nila ang panag istoryahanay sa sala. Kalakip sa ilang gipanaghisgutan ang preparasyon sa birthday ug ang mga bisita. Siguradong mapuno ang ilang balay kay ilado ang iyang lola ug may posisyon pa gyod sa barangay. Isaulog niya ang iyang ika 70 anyos nga adlaw nga natawhan pero sa iyang pagka isker, daghan ang di katoo kay daw naa pa lamang siya sa iya ika 50. Kana kong basihan ang iyang idad ug postora. Gamay siya nga babae ug may abilidad. Mibagting ang urasan sa sala, alas 8 na. Andam na ang lamisa para panihapon busa gipanawag na ni Bika silang tanan. Si Lendio ug Junior nagdungan sa pagsulod sa pwertahan sa kosina ug didto na sila nagkita sa iyang lola.

“Susmaryosip” ang nakalitang tingog ni lola Kora sa dihang nakita niya si Lendio sa kosina. “Ginoo, tabangi”. “Naunsa ka man; nganong ingon niaana ang imong hitsora?”. Natingala ang tanan. Samtang nabato sa ilang gitindugan si Lendio, Junior, Charlotte ug Bika, midali-dali ug sulod sa iyang kwarto si lola Kora. Misunod si Charlotte nga halatang nalisang. Pag gawas niya, bitbit niya ang garapa nga may lana ug iyang gipahid sa agtang, tangkugo ug likod ni Lendio. Silang tanan nanglisik ang mga mata sa dihang si Lendo nabag-o ang kolor gikan sa brown, nahimong green, puti, ug itom samtang nang gawas ang luminous blue nga daw aso sa iyang tibook lawas. Saiyang paglingkod, nangawas ang iyang dagkong mga singot ug mibati siyag kagilok sa iyang tiyan ug tutonlan hangtod nga siya kasokaon. Daw gibalot sa tumang kahadlok ang tibook kalawasn nilang tanan nga nakasaksi sa nahinabo kang Lendio. Padayon siyang nangurog pero wala siya panglimuti sa nanghinabo sa iyang lawas ug palibot. Gigakos ni Bika si Charlotte kay mihilak kini ug nangurog. Latin nga pangadyi ang nangawas sa baba ni Lola Kora. Ning higayona, nabati nilang tanan ang makusog nga hangin, lanog nga kulog sa mga dalogdog ug daw gatabas nga mga kilat nga nanglusot sa mga kordiso sa kusina. May mga hayop nga daw nanaglayog ug owang sa mg ero nga walay putol. Nanglurat ang mga mata ni Lendio ug mikalit siya sa pagdungo. Gisundan kini sa hataas nga makabungol nga hilom sa kagabhion. Ang hilak ni Charlotte ang nagpabiling tingog nga nabati human niadto. “Asa ang inyong CR?” ang hinay ug loya nga pangutana ni Lendio. Giagak siya ni Junior padulong didto. Igo lang siya nakasulod, mibuhagay sa aniduro ang iyang soka. Nasundan pa kini sa makaduha, ug sa ikatulo; may migawas nga daw olahipan nga blue ang kolor nga may usa kadangaw ang gitas-on. Gasiga kini samtang mikamang ug saka padulong sa gawsanan sa bangag sa CR. Iyang untang tumban, pero wa na kini niya maapsi. Sa kalit lang, mibalik ang iyang kalagsik. Human niya gi flush ang bowl, mikab-ot siya sa sabon un gipaagas ang grepo sa lababo. Nibagting ang iyang cellphone pero wala na niya kini panumbalinga. Nanabon siya sa iyang mga kamot ug dayon nanghilam-os. Sa samin, nalipay siya sa iyang nakita. Wala na ang lagom niini ug wala na sab mamiyahok. Samtang iyang gi trapuhan sa panyo ang iyang nawong, may lain siyang nakita sa samin. Dali-dali siyang migawas ug may nabati siyang kamot nga mipugong sa iyang abaga. Wala na niya kini panumbalinga.

Ang tingog sa mga pungak ug tortor nga inubanan sa mga alangingis sa mga gangis ang mialingaw-ngaw sa nagkalalum nang kagabhion. Mingaw ang palibot ug wala na ang dalogdog nga naglipak kaganiha lamang. Sa mata ug pamati sa mga ordinaryong tawo, daw walay nahitabo. Nibagting pagbalik ang iyang cellphone.

Dili mapicture ni Lendio ang mga nawong sa mga tawo nga nagahulat sa iyang pagawas. Wala siya masayop, gahilak pa si Charlotte ug gaapuhap sa iyang likod si Bika. Sa pikas tomoy sa lamisa, naglingkod si Junior pero nangiyogpos kini. Samtang si lola Kora, nanghugas sa iyang mga kamot sa bangira. Halatang mibati si Lendio sa kaikog ug kaulaw pero wala siyay mahimo kundi dawaton kini. Mipahiyon siya ngadto nila. “Kumusta na ang imong gibati, Lendio?” ang pangutana ni Lola bika samtang nanarapo sa iyang kamot. “Maayo na biya la, ug, salamat kaayo”. “Bweno, di maayong mabugnaw ang sabaw sa tinulang manok, mangaon nata!”. Nagpahiyom nga mitan-aw si lola Kora ngadto kang Lendio ug dayong milingkod sa pikas tumoy sa lamisa. Misunod si Bika ug Charlotte sa pagtupad ug paglingkod ug si Lendio ang gapaatbang kaniya. “Daghan tag paga istoryahan, Hijo Lendio, human sa atong pagpangaon”. Mitangotango si Lendio dayon ug tan-aw ngadto kang Charlotte. Tan-aw nga may dalang halalom nga minsahi. Ug kay busog pa man sila sa ilang nakaon nga snacks kaganina, gatimi-timi si Charlotte sa iyang pagkaon. Napansin siya sa iyang apohan busa, gibutangan siya sa iyang pahat ug paa sa nilat-ang manok nga bisaya. Siya nagpasalamat. Mibalik na sa hinayhinay ang normal nga atmospira sa ilang balay. Nagngisi na si Bika ug may smile nang makita sa mga pulang ngabil ni Charlotte. Normal napod ang dagan sa ilang panag-istoryahanay. Si Junior hilom pero halos madala ang tibook lamisa sa kakusog sa tingug sa iyang paghigup sa sabaw.

“Maayo…ayo”. Tingog gikan sa gawas sa ilang blay. Nahuman na sila sa pagpangaon pero naglinkuray pa kay nalingaw ug istorya. Si Junior ang mitindog. Si Loloy ang nangayo sa katahuran ug nangita kang lola Kora kay magpatabang sa iyang anak nga kamanghuran kay hataas daw kaayo ang hilanat. Mananambal usab si lola Kora busa siya usab ang dangpanan sa mga tawong may mga balatian sa ilang barangay. Dili siya makablibad sa pamilya ni Loloy kay pag-umangkon kini sa iyang kanhiay nga bana ug sinaligan niya sa iyang mga makina sa sakyanan sa uma. Ug tungod kay gabi-i na, mikoyog si Junior kang lola Kora sa paglakaw. Gawas pa, panahon napod niya nga Makita si Chona. Igsoon ni Chona ang nagsakit ug si Loloy ang iyang papa. Human sila nananghid kang Charlotte ug Bika, nanglakaw dayon sila. Nagtinan-away si Charlotte ug Lendio.

Gasipol-sipol si Bika ug unya iyang giignan ang duha nga siya na ang bahala sa kosina. “Ay, day, ikaw na unya ang bahala kang Lendio ug pahiluna sa iyang kwarto”. Ang matud ni Bika. “Sure! Sigi adto mi sa taas”. Didto, halapad ang salas ug may duha ka kwarto nga nagtupad. Ang usa nga hadool sa biranda maoy kasagarang gamiton kong naa silay bisita kay gawas nga dako kini, naa poy kaugalingon nga CR. Ni solod si Lendio sa kwarto ug gahulat si Charlotte sa biranda. Sa iyang pagawas, nakailis na siya. Nag shorts ug andam na sa pagkatulog. Samtang galakaw siya padong kang Charlotte, iyang gi tan-aw ang iyang cellphone. May napulo na ka miscall pero walay caller. Nanimbalot ang iyang balhibo.

Sa biranda, nindot ang plastar niini. Overlooking sa panas ug sa dagkong mga pangpang ang sa pikas. Halatang talagsa ra magamit kay may mga lata nga panit sa saging nga wala mahipos ug may pipila ka mga mais us layang balatong ug talong nga nagtipok sa salog. Limpyo hinoon kini ug ang tugas nga bangko nagpabiling sinaw ug atimado. Sa tomoy nga bangko naka plastar ug lingkod si Charlotte. Dili kaayo maklaro kay nasalipdan siya sa pwertahan ug hinay ra ang kahayag sa suga. “Hi sir?” Natang-an si Lendio kay gawas nga meaningful kaayo para niya kini nga greeting, dungan pod nga gi togtog sa silong ang sonata nga Vincent. Nagkatawa siya. Ayaw kabalaka, dili ko si Malyn. Hahahaha. Nagdungan ug pangatawa ang duha. “Dili pod tika ibaylo ni Malyn oy”, ang iyang tubag. Dayon niyag tupad ug lingkod. “Ahhhhhhh….….” ang nilanog nga tingog ni Lendio. “Dili ka si Charlotte, kinsa ka? Ug siya, sa malanoy nga tingog mitubag, “Dio, magpabilin akong magmahal ug maga uban kanimo hangtod sa kahangtoran”. Gusto siyang mosingit pero walay mogawas nga tingog sa iyang baba. “Hoy, ngano ka, Lendio?” Si Charlotte naa sa iyang likod. Nawala ang garakuban nga si Charlotte nga diha sa iyang atubangan. Gikan si charlotte sa pikas kwarto ug siya ang gapatokar sa sunata nga Vincent. “Sorry, Cha, abi nako ug may laing tawo nga galingkod diri”. “Nagmalik mata diay ko”. Sorry pod kaayo ganina sa kusina ha?, nadistorbo nako pati ang imong lola”. Gikab-ot ni Lendio ang iyang kamot ug dugay niya kini gibuhian. “That’s okay, kilala na kita, Sir Lendio.” Wala niya matoyo, tingali pod dala sa iyang kalipay, nagakos niya si Charlotte. Dugay silang gagakos. Wala kasabot si Charlotte sa iyang gibati kong iyang badlungon si Lendio o dili pero sa kahugot sa pag gakos niini, mibalos nalang pod siyag gakos.

“Day, Charlotte, e off na nako ang TV ha?” Si Bika ang nanampit sa silong. Dinha pa sila nabulag. “Kinsa man tong murag ni singgit, day?” padayon niyang kutana. “Ay, ako to nang Bika, na slide man gud ko kay sinaw kayo inyong salog.” Tubag nga may dalang paglimod ni Lendio. Sigi, diri nalang ko maghulat sa imong lola sa diskanso kay ayahay diri. Wa na mosompay si Charlotte kay gibira siya ni Lendio padong sa bangko ug niingon lanang siyag “OK”. Sa kabugnaw sa kagabhion, dikit kaayong gatupad ang duha. Hataas na ang oras ug medyo dili napod makita ang bulan nga nilapas na sa balisbisan sa biranda. Daghan ug undanon ang ilang gipanaghisgutan. Wala madugay, nasintro sa ilang duha ug sa pagbati ni Lendio ngadto kaniya ang ilang gidiskosyohan. Gamay nga istorya, sundan sa ginagmay nga katawa hangtud sa nagholding hands na sila. “I love you, Cha.” Wala katubag ang dalaga. Kahilom ug taas pang kahilom ang misunod niadto. Dayon siya nangutana: “Kaya ba natong barogan ang atong relasyon?” ngadto kang Lendio. Hilom ug laing kahilom ilang gisaluhan. Hilom pero mabungahon kini para kanila. Mapalad si Lendio. Gidawat dayon ni Cahralotte ang iyang gihangyag nga paghigugma ngadto kaniya. Niandar ang kapilyo ni Lendio. Ang pinogyan nga mga agolo ug hangos daw gisalohan gyod dayon sa duha ka uhaw nga nilalang nga walay pagpakabana sa kong unsay ugma ug ang unsay mosonod pa. Tinood ang panultihon ni Baltazar nga nag ingon nga kong ang pag-ibig ay dadapo kanino man, hahamakin ang lahat, masunod ka lamang. “Hmmm…Lendiooooo”. Sili na masabtan ang ilang mga tinngog. Padayon ug daw ang ilang panaglampungay nagabaga; labi sa labi ang salida. Mabanaag sa mga mata nga ang anino nga duha, nahimo nalamang usa. Atbang sa biranda, padayon ang mga totok nga nakaponting ngadto kanila apil na ang sa kabang nga ilaga nga naa sa kordiso nga gabitay ang dila.

Kalit nga mitaligsik. May niolbo nga kalayo sa unahan duol sa panas daw dako nga bula nga gibalotan sa nagkalainlaing mga kolor. Nihayag ang palibot niini ug kalit kining miolbo sa taas. Nindot tan-awon, maikompara sa fireworks display pero kahadlokan totokan. Kini ang nakapabulag napod kanila. “Unsa na Cha?”. Walay natubag si Charlotte. Nanindug sila ug midisisyon nga manganaog sa silong. Si Bika nga nakasanday sa karaang bangko nga Nara, nahinanok na kini busa gipukaw siya ni Charlotte. Nibangon siya, gihaplos ang iyang buhok dayon ug pahid sa iyang aping sa pamasin nga nay laway. “Day, Charlotte? Naa na ang imong lola?” “Unsay oras na diay?”. Halatang naalimungawan. Lapas alas 10 na sa gabi-i. “Wala pa Nang Bika”. “Nanaog lang mi kay hadlok man kaayo tong among nakita sa biranda oy”. Walay reaction si Bika. Dayon niyag ingon, “kay ngano diay day, nagpakita napod ang kapri, white lady, amamarang, ug dowending bongi sa taas? Mugara raba na sila sa pagpakita sa biranda kong may laing tawo ning balaya!”. Mao poy iyang huna-huna kaganiga kong nganong nabati niyang nisingit si Lendio maong nangutana siya. Samot natolala ang duha. “Usahay gani, kong bulanon, sayo na sila dayon may mga balbal pa nga magsakdap-sakdap sa salagunting diha atbang sa buhusan sa mais.” “Pero, naanad nako, day”. “Kong imo pang lola ang paistoryahon, pasagdan nalang na sila kay mao may ilang kalipay”. “Diha pa ganiy mananangal nga nasangit tumoy sa kawayan nga gi sandig ni Junior diha sa punoan sa Avocado, hapit mabuntagi, ug posilon unta ni niya, pero gibadlong siya sa imong lola, wala pahilabti kay gamay nalang kono na sila, naapil na dawn a sila sa listahan sa mga indangered species”. Wala toyoa ni Lendio ug Charlotte, nakatawa sila. Padayon niya, “dinhi mismo sa balay may duha ka babae, bata ug lalaki nga magpakita permi. Panahon daw sa Hapon, gi rape nang duha ka magsoon nga babae, giposil ang bata human niya makit-i nga giguyod ang iyang mga igsoon ug nagpakamatay nang lalaki human niya mahibal-i nga na rape ang iyang hinigugma”. Sa balay sa iyang apuhan, nakatindog ang karaang garrison sa mga nanagong sundalong Hapon panahon sa ihaduhang gubat. Sa dugang niyang mga asoy, gahatag kini ug giya sa mga gipaminsar ni Lendio. May mga nakotlo si Lendio nga importanting impormasyon nga nakatabang sa pagbalay sa mga nahinabo kaniya. “Santilmo” , matud pa ni Bika, ang pangalan sa ilang nakita sa biranda. Sa kataas sa istorya ni Bika, gibatig katologon si Charlotte busa nihangyo siya nga matulog na. Wala siya mosaka sa taas; motapad daw siya sa iyang lola busa didto siya misulod sa iyang kwarto sa silong. Nanamilit si Charlotte. “Ikaw nalang sa taas, Lendio, ha?”. Kaandoon dili si Lendio pero unsa may iyang mahimo. Mibalik sa pagsandig si Bika sa antigong bangko. Misaka si Lendio sa taas. Mibagting ang iyang cellphone ug iya kining gi off.

Sa taas, wala misolod si Lendio sa kwarto. Wala pod siya mibatig katologon. Mga Balbal ang mibagabag sa iyang huna-huna. Unsa man ni sila? Maoy iyang mga pangutana. Tungod kay may lamisita ug doha ka bangko sa gawas sa iyang kwarto, milingkod siya didto. May pipila ka mga papil ug magazine busa iya kining gikuha ug gibasa. May mga libro usab ug dictionary nga naka patong. Gipakli-pakli niya ang mga pahina sa magazine ug nabaling ang iyang interes sa article nga naghisgot kabahin ni Stephen King. Si King ang batikang amerikanong nobilista nga nailhan sa iyang mga horror stories. Wala pa mosikat si J. K. Rowling, nagkapangalan na siya. The Hitch Hiker sa “Creep Show” ang nahisgotan sa column. Kini naghisgot usab ug unsaon, og ngano, nga mokaon ug ginhawaan sa tawo labi na sa iyang atay ug kasingkasing ang usa ka balbal. Mas kahadlokan ug koyaw sila kay sa nailing mga bampira o kaha sa kang dracula. Pero, susama kang Achilles ug Alexander the Great, naa gihapon silay vulnirable spots. Pwede pod mapogngan ang ilang mga pagpanghasi. Kini, ug uban pa, ang iyang nahibaloan sa iyang pagbasa-basa. Nakakoha siyag impormasyon nga labaw pa sa iyang nakita sa mga salida. Ngani, nasuta niya nga, kasagaran, mugna-mugna lamang ang mga makita sa salida ug kadaghanan ani walay basihan kundi imahinasyon lamang sa director. May mg spell usab siyang nahibaloan ug sumpa nga magamit batok kanila. Wa na siya mibaling sa bagting orasan, alas 12 na sa gabii. Nakabati siya nga mioyog ang balay, may bahihi sa kabayo ug may bugnaw nga hangin daw nihoyop sa iyang dalongan. Nabati niya ang tingog nga daw bosis nga gikan sa ilalom sa yota nga nag-ingon: “Asa…?”. Kalit siyang milingi ug nakita niya si Adulantis uban ang mga dagkong mga ohong. Usa sa nabasa niyang panguntra sa mga dili ingon nato mao ang paglitok ug pangadyi dungan sa pagpiyong sa mata, ug iya kining gihimo. Pagbokhad niya niini ug balik, wala na sila. Hilom ang mibalot sa tibook palibot. May pahiyom nga mimarka sa iyang mga aping, ipiktibo ang iyang gihimo.

Nanuktogaok na ang mga manok. Timaan nga hadool na ang kabontagon. Wala na kaniya ang gibating katologon. Padayon siya sa pagbasa. Nakuha niya ang daang libro nga may sulat sa cover nga dili masabtan. Murag Latin ang tuno kong basahon pero Greek ang pagkasulat niini. Wa siya magkaintiris sa pagbasa, mga picture ang iyang gipangtan-aw. Libro kato kabahin sa mga balbal. Ang balbal, basi sa iyang nakita, pwede diay mga magtakuban sa hitsora sa mga hayop ug sa imahi o postura sa mga tawo. Hilig sila mopaantos sa ilang mga biktima pinaagi sa pagsamad-samad sa iyang lawas, paghagbong sa bangin o kaha pagbitas sa iyang tiyan. Kalipay nilang mabati ang singit ug agolo sa ilang biktima samtang hinay-hinay nilang isolod ang ilang may tag-as nga koko nga kamot sapagkomot sa kasingkasing sa biktima ug holboton kini ug ihungit sa ilang baba ang gatolo-tolo nga kasing samtang nakatotok kanila ang iyang biktima. Ug kong wa nay kinabuhi ang biktima, ahya nila ilogan ang atay. Kasagarang leader nila ang mobuhat niani ug laing kauban nila ang mopahimolos sa laing parti sa lawas. Tinagduha o tinagtulo sila kong mamiktima. Sa iyang nabasa, daw nibati si Lendio ug kaloya ug lood sa iyang totonlan. May mga singit siyang nabati sa gawas ug pamilyar niya ang mga tingog busa mitindog dayon siya ug ninaog dayong able sa pwertahan. Tingog kato ni Junior ug lola Kora. Dili layo sa balay ang ilang nihimutangan busa nakita niyang gawara-wara ang siga sa flashlight nga ilang dala samtang naglayog si Junior ug ang usa ka dakong baboy nga itom sa atubangan ni lola Kora. Gadagan si Lendio padulong nila nga may bitbit nga kawayan. Wala siyay laing madala, busa iyang giibot ang kawayan nga mokapin ug usa ka dupa nga gitarok didto sa punoan sa seedling sa mga manga. Ngit-ngit ug natabunan na ang bulan sa gadag-om mga mga panganod busa maglisod siyag duslak sa dakong baboy. Klarado silang nagalayog. Nanglisik ang pulang mga mata sa baboy ug isog kini kaayo nga nakaukob sa bokton ni Junior. “Tabang…” ang iyang singgit. Sa kataranta usab ni Lendio, hala, bunal diri ug bunal didto ang iyang gi himo samtang gipangapkap ni lola Kora ang iyang garapa nga nahulog sa yota. Nahawi ang nanagtipok nga panganod, busa nakita nilang nabag-o ang hitsura sa baboy. Nahimo kining balbal nga adam nang modasmag kang Lendio. Nakabuhi si Junior. Saktong moakma na siya sa paghambat sa liog ni Lendio, nakapa ni lola Kora ang garapa ug dali-dali niya kining giabrihan. May dala nga pistola ug hanting si Junior ug busa nakahigayon siyag hulbot niini. “Grrrrrr….waaaaaaa”. Paspas ang iyang paglayat padolong kang Lendio ug nahakmal ang iyang abaga. Giwisi-wisi kinig gihambalos dayon ug nodnod sa yota. Singgit ang ni alingaw-ngaw sa pasalop nang kagabhion. “Ayaw siyag pusila, Junior, basig maigo si Lendio!” mando ni lola Kora dayon niyag sablig sa iyang lana. Timing sa iyang paglingi, nitugpa sa iyang nawong ang lana ug dayon sa iyang likod. “Waaaaa…..waaaaa” singit gikan ni Lendio ug niya. Naka timpo si Junior, gikuha niya ang iyang punyal ug gidungab sa likod sa nagkaloyang balbal. Nag limba-limba kini sa kasakit ug hinay hinay nga mitindog. Gipunting ni lola Kora ang siga sa iyang flashlight sa iyang mata busa gisilawan kini. Sa kalagot ni Lendio, iyang giponit ang kawayan ug gihandus sa iyang tiyan. Pero nakalikay kini ug didto mitaop sa iyang abaga ang kawayan. Gakadugo ang iyang lawas ug ulo. “Grrrrrr” niatubang siya kanila, gitaas ang duha ka kamot, dayong lokso ug kosog. Didto na kini mahitugpa sa kimpa nga kasagbutan. Gisundan pa siya ni Junior ug gipabuthan sa makaduka. Wa na siya makita. Gihingal si Lendio samtang gapugong si Junior sa iyang samaran nga walang kamot. “Pagdali kamo, adto nato tambali sa balay ang inyong samad” ang suhistiyon ni lola Kora. Hinay-hinay silang nanglakaw samtang gaiwag si lola sa iyang flashlight. Mga pagaspas sa dagkong langam ang ilang sunod nga nabati.

Gabilangkad si Bika sa ilang pagsulod sa balay. Mao ni ang iyang piboritong posisyon kong matulog. Maayo nalang gani kay taas ang saya. Wala na siya pokawa kay mura man ug gadamgo ug colored. Sa iyang porma, giapuhap niya ang iyang dughan ug perming ga ngisi. Halatang lapoy usab kini kay wala man kabati sa ilang pagsulod. Dugay na siyang nahinanok; makita man sa nanaligdig niyang laway.

Dili ordinaryong tubig ang gihugas ni lola Bika sa pinaakang kamot si Junior. Giboboan niya sa laing lana ug giputos sa puting panapton human natambalan. Natingala ang duha kay walay tatsa maski gamay si Lendio. Nakatabang ang kabaga sa iyang t-shit kay didto misangit ang pangil sa balbal ug ngipon. Samtang gapadayon sa pagtambal, si lola Kora na mismo ang nanghinobay ngato kang Lendio sa tanan. Nagpasalamat sila kang Lendio. Iyang nahibal-an ngadto kanila, ilabi kang lola Kora, nga usa kato ka tipikal nga balbal. Gikan sila nga gatambal sa anak ni Loloy ug kontra nila nga tambalan ang mga masakiton kay pabor kani para nila kong kini mamatay. Ngani, mangita pa silag paagi nga mapadali ang pagkamatay niini para inig lobong, ila na ang tibook lawas niini. Ang ilang pag-ataki ngadto nila, resulta sa ilang kasoko. Sila ang napahimoslan. Ug naanad na sila sa ingon niini nga panghitabo. Gikan kato sila sa laing lugar kay ang mga balbal, dili mangunay sa ilang kaugalingong silingan. Kini ang asoy ni lola Kora. “Salamat pag usab, Lendio” sanong ni Junior ngadto kang Lendio. Gibalosan kini niyag ngisi ug tando. Hapo ug gikapoy silang duha busa, nanamilit si Junior nga matulog na.

“Dili aksidenti ang imong pagka padpad sa among lugar, Lendio”. Kini ang sunod nga pulong nga nabati ni Lendo gikan kang lola Kora. “Dali, lingkod deri sa lamisa kay mag istoryahanay ta”. Natang-an si Lendio pero naobligar siyang sundon ang hangyo sa tigolang. Gikab-ot ni lola Kora ang iyang toong kamot ug iyang gipabukhad. Gibasa ang iyang palad. Nanagko ang mata sa tigulang sa iyang nakita. “Hulata ko”. Nitindog ang tigulang ug misulod sa kwarto ug may gikoha. Iyang nakita, nahinanok na sa pagkatulog si Charlotte. May gibitbit siyang itom nga panapton nga daw buyot ug iyang gilapag sa lamisa. Gibukhad niya ang green nga panyo nga may marka nga panganod sa tonga, gipatong ang langking nga plato, dayon niyag bobo sa tubig ug gidagkotan ang kandila. Gipiyong niya iyang mata ug gilitok ug pipila ka Latin nga pangadyion. “Goniti kining samin, Lendio, ug tan-awa diha ang imong kaugalingon”. Gibuhat kini niya. Dayon iyang gikuha ug gipatong sa may tubig nga platong langking. “Ipatong ang imong duha ka kamot sa ibabaw sa lamisa nga naka buka, Lendio”. Iyang usab kining gibuhat. “Karon, tan-awa ang mugawas sa plato”. Sa hinay-hinay, may mga nipis nga blue nga aso ang milotaw gikan sa plato. Nahimo kining mga piguras sa tawo, laing pang mga tawo, ug uban pang mga tawo nga may kalambigitan sa kinabuhi ni Lendio. Dayon, napalibutan kini ug laing mga piguras pero mga itom kini nga daw gaunahay pag kab-ot ngadto kaniya. Nidako kini ug mialirong kanilang duha sa lamisa. Nabati ni Lendio ang kabugnaw niini samtang midapat kini sa iyang panit. Dayon hinahinay kining gisoyop sapagbalik didto sa plato. Talinghaga para kang Lendio ang gihimo ni lola Kora ngadto kaniya. “Unsay boot ipasabot adto, lola Kora?” ang interisadong pangutana ni Lendio ngadto niya”. Nipahiyom si lola bika. “Dili ka ordinaryong pagkabatan-on, Lendio!” matud niya. “Wala kaba matingala sa mga nagapanghitabo kanimo?”. Padayon niya: “Makakita ka sa dili ingon nato, mga elemental, balbal pati na sa mga kalag sa mga nangamatay. Mahadlok ka nila, pero ang tinood, dapat sila ang mahadlok nimo. Naa kay kahibalo ug elemental power, Lendio.” “Dili kini nimo angay itago o ikahadlok kay naa kini sa imong dugo”. “Pwede kang magkighinabi sa mga hayop gamit ang imong huna-huna”. “Talagsaon kini, Lendio, kay usa lamang sa matag napulo ka libo ka mga tawo ang tugahan niini ug mangaboang pa ang uban dayon mamatay ug sayo kay dili nila madawat ang kamatooran.” Lendio, “You have the gift!”

Nagpadayon siya sa iyang pagpakigistorya kang Lendio. “Gamita kini kay kaya nimo nga mabag-o ang dagan sa imong kinabuhi, makita nimo ang umaabot, ug may katakos kang moayo sa mga sakit nga dili kayang tambalan sa mga doctor”. Walay matubag si Lendio ngadto kaniya. “Matabangan tika kong gusto nimo, Lendio”. Nagkanga-kanga siya sa pagtubag. “Unsay akong buhaton?”. Mipahiyom pagbalik si lola Kora. “May tulo katahas ka nga angay buhaton!”. Matapos nimo ning tanan, ikaw ang mahimong pinakamaayong haninono ug kaintapan ka maski sa mga elemental ug mga balbal. Nakabalo siya ug unsa ang haninono. Mitando si Lendio. Dayon siya miingon, “asa ang tibud nga crystal?” Mibalik sa huna huna ni Lendio ang cellphone. Ang tibud nga crystal nga gipangita ni Adulantis mao usab kini ang buot ipasabot ni lola Kora. Karon pa niya masabti kay iya kining gihimo nga dikorasyon sa iyang cellphone. May longag kini sa tunga busa iyang kining gituhog ug gibitay sa iyang cellphone. Pagkuha niya sa cellphone sa iyang bulsa, nagsidlak-sidlak kini. Ordinaryo kini tan-awon kay, kasagaran, ingon ani man ang mga palamuti nga gigamit sa mga kabatan-onan sa ilang nga cellphone. Nganong dili kini mahutdan sa battery ug nganong dili siya long-an ug tawag sa kong kinsa-kinsa nga wa niya mailhi, nasabtab na karon niya ang tanan. Dungan sa pagtunol siya miingon, “Niara, La!”. May singgit silang nabati busa iyang giignan si Lendio nga ogomon kini. Niaso pagbalik ang plato ug gisoyop ang daw itom nga hangin nga nakapormang tawo nga diha gatindog sa kiliran ni lola Kora. “Lendio, hangtud nga naa na siya sa imo, walay si bisan kinsa ang makapanghilabot kanimo, kontrolado nimo ang dagan sa imong oras, ug kaya nimong limbungan ang kamatayon.” Gawas niining tanan, siya gipahinumduman nga dili makigrelasyon kay siya ang gamiton sa iyang mga kaaway, elemental man o balbal, para sila makabalos kaniya. Nakapaminsar ug lalom si Lendio sunod niini ang taas niyang panghupaw. Dayon, gi usa-usa ni lola Kora ang iyang tulo ka tahas. Human adto, kinahanglan silang mupahulay, busa human nanghipos si loa Kora, iyang gipasaka sa taas si Lendio para usab nga makatulog kini. Alas 3 na sa buntag.

Nindot kaayo paminawon maski sa halayo ang sonata nga “Vincent”. Sa ilang panag-istoryahanay ni Charlotte, nahibal-an niyang kini usab ang paborito sa iyang papa. Karon, apil napod siya. Kini tungod kay nahimo kini niyang report sa humanities nga subject. Sayod siya kong unsa kamaot si Vincent van Gogh ug naboang kini tungod sa gugma nga wala nakahungaw ug miresulta sa pagputol niya sa iyang kaugalingon nga dalungan. Otokan si Charlotte gawas nga sexy ug gwapa. Mga klase sa attribute sa usa ka babae nga maoy gipangita ni Lendio. Hmmm, galimbag-limbag siya sa kama, hugot ang pagkagakos sa unlan, inubanan si talagsaong agolo; dili ikalimod nga gadamgo kini. Pero, sa kahumot sa pinabukal nga tabliya, sinangag nga kan-on ug piniritong bulad nga nukos nga nanoot-soot sa kailaluman sa iyang ilong, wala mapogngi ni Lendio nga ibokhad ang iyang mga mata. Time check, alas 7 na sa buntag. Bitbit ang sabon ug toothbrush, dretso na siya sa CR. Nanotbrush human hokas sa iyang sanina para maligo. Oops, napansin niya iyang brief, basa! Nagngisi siya, dayon ug ingon: “I just love that dream!”.

“Knocking….”. Tingog ang iyang nabati, dili toktok sa pwertahan. Timing sad nga nahuman na siya ug kaligo, gadali-dali siyag ilis. Pag-abli niya sa pwertahan, wow, “umagang kay ganda”. Si Charlotte gadala ug toalya ug ubang gamit sa banyo kay nakaingon siya ug walay dala si Lendio. Pero, kay nakaligo na siya, misinyas nalang siya ug “k-i-s-s”. Syempre, approved without thinking. “Breakfast is ready, sir…” sunod niyang ingon. Nangigil si Lendio busa wa niya mapogngi ang kaugalingon ug giliktan ang lobot ni Charlotte nga gasoot sa hoot kaayo nga shorts. Well, dili maayong maanad, mibalos siyag hapak sa agtang, dayon, konyari, nisipat pero maydalang katawa ug minaog na sa silong. Gi kamay siya niini sa hagdan, giignan nga maghulat sila sa lamisa.

Mihapit si Lendio sa biranda adiser minaog. Lab-as nga hangin ang iyang gihangab. Prisko iyang pamati sa tibook lawas. Diha palang niya namatikdi nga nindot man diay kaayo ang nataran sa balay; naka reprop kini ug atimado ang Bermuda grass sa tibook palibot. Dili halayo, sa landahan, may duha ka tracktor nga nakasilong, tulo ka weepon truck ug usa ka jeep nga nakapalibot niini. May pondok sa binulig nga mga saging uban sa mga sinakong copras, tingali, gikompra kini para dad-on sa Cebu. Ang kapilya, hadool ra usab. May distansya mga usa gatos metros lang gikan sa landahan. Sa walang bahin, nakahilira ang mga punoan sa mga manga nga gisal-otan sa mga laing prutas susama sa mga durian, nangka ug mangosteen. Nanidlak-sidlak ang mga kahoy tungod sa sinag sa adlaw nga nanganinaw sa mga hamog nga naa sa mga tumoy sa mga dahon. May mga itik nga gagukdanay sa ilalom sa mga kabulakan samtang saba ang mga laki nga nangupa sa mga baye. May pipila ka mga tawo nga nanglabay. Ubos gamay sa pangpang, makita niya ang halapad kaayong basakan. Nakita niya si Junior ug mikamay kini kaniya. Iyang gibalosan ug sinyas sa kamot dayong hangab sa bugnaw kaayong hangin. Midretso na siya sa hagdan. Nindot ang siga sa haring adlaw, susama kanindot sa buntag ni Lendio ug Charlotte.

“Good morning…”. Sa tuno sa tingog ni Lendio, mura siyag “in” na sa pamilya. Dungan nga nanubag sa iyang katahuran ang apo ug apohan. Didto siya, syempre, nakatotok sa apo. Nisinyas ang dalaga sa bangko tupad niya. Ug nitupad siya. Pipila na lamang kakotsara sa fried rice ang naa sa plato sa tigulang, ug sa wala madugay, nahuman na kinig kaon. “May lakaw ko, mahaponan tingali ko, ikaw na Charlotte ang bahala dinhi ug sa atong bisita. Ug unsa may inyong gikinahanglan, naa si Bika, igna lang unya siya, ha ba?” Niundang sa paghungit si Charlotte ug iyang gisanong sa pagtubag ang iyang apohan. Dayon na ug talikod sa tigulang human siya nanamilit. Tam-is kayo ang pahiyom ni Lendio samtang gahungit sa unang kotsara sa kan-on nga pinatungan sa piniritong pusit. “Aroy!” iyang gituslok ang kilid ni Charlotte. Tiaw mo ba kana nga hapit moabot ug usa ka oras ang ilang pagpangaon. Nag agik-ikay ang duha. Wala sila kabantay, kaganiha ra diay silang gibantayan ni Bika sa gawas. Moaksiyon na untag halok si Lendio dayon ug ingon ni Bika: “ka sweet baya oy, lamigason baya mo”. Hahaha…nangtawa silang tulo. Nisulod si Junior ug gihatagan siyag pingan ni Bika. Ug kay nahuman na sila, gidool ni Lendio si Junior ug gitan-aw ang iyang kamot. “Naunsa diay ka Jun?”, matud ni Charlotte. Wala dayon siya makatubag, giagakay siya ni Lendio padong sa gawas. Iyang gisinyasan si Junior, pasabot nga siya na ang bahala.

Padulong sa iyang paborito nga kahoy si Charlotte. Sa Mantalisay. Niaksyon kinig kaharag human maagi-i sa bagyo lima na katuig ang milabay. Ug kay gaharag na kini, maayong pagkasablay sa sanga niini ang oway nga duyan. Adto siya magpauraray panahon sa sayo sa buntag ug mahapon dala ang iyang stuff toy nga si Taz. Si Lendio nga gasunod, nihapit ug kutlo sa usa ka pulang piyoos nga rosas ug gitago kini sa iyang likod. Samtang malipayon siyang nagaduyan, kalit siyang gigakos sa likod ni Lendio ug gihatagan sa piyoos nga pulang rosa. “Para sa pinakamamahal kong prinsisa, Charlotte.” Ni ngisi kini ug gidawat ang rosas. “Angayan ko?, iyang sanong kang Lendio samtang gisoksok niya sa iyang dalongan ang bulak. Nangatawa ang duha. Sinugdanan kato sa ilang hataas nga panag-istoryahanay. Gilabyog ni Lendio pagbalik ang duyan pero nahangyo siya nga hunungon kini. Nanglakaw sila. Wala gaholding hands pero dikit kaayo. “Si Junior ang nahimong biktima”. “Mao ba?, kuyawa diay no?” kini iyang tubag human maasoy ni Lendio ang tanang nahinabo kagabi-i. Nakita nila ang panas samtang nagalakaw. Plano ni Lendio nga adto sila punta. May mga nangaligo ug nanglaba sa panas. Toa usab si Abel ug Mon. Gitaas ni Abel ang iyang kamot dalang kamay nila. Wala katoo si Lendio sa iyang nakita kay ang porma niani susama sa porma sa busay didto sa Titay. Ang mga kahoy ug tanaman pupariha gyod gawas lang sa ilang mga kolor. Ang gamay nga busay sa may kilirang bahin sa dakong bato, pariha sa busay nga ilang gisudlan ni Malyn. Namalik mata kaha ko? Ang pangutana niya sa iyang kaugalingon. Usa lang ang paagi para masuta niya ang tanan. Gikuha niya ang iyang cellphone. Pag-abot nila, samtang gaistoryahanay silang Charlotte ug Mon, iyang gitawag si Abel ug gipasalom ang tubig. Nagpakuha siyag bato, iyang pasangil nga himoon niyang souviner. Ug kay naligo man ni Abel, paspas kining me dive ug may bato kining gitunol kaniya wa pa matapos ang usa ka minuto. Iyang gisulod sa iyang bulsa ug nagpasalamat.

May pipila ka mga bata ug dalaga mga nanglaba ug nangaligo sa panas. Pero, halatang ang mga mata sa mga ulitawo, labi na si Mon, nakapunting lang kang Charlotte kanunay. “Ligo ta, bay”. Ang agda sa pipila ka mga lalaki nga toa sa sapa. Nikatawa si Lendio ug nisinyas nga dili siya kay di siya kabalo mulangoy. Nangatawa sila. Ug kay nibati siya ug silos, iyang gisampit si Charlotte ug nanghanggat nga mutan-aw sila sa kahumayan. Salabtunon ang maong hangyo, busa wala na magpalangay-langay ang dalaga. “Smile naman ‘dyan”.ang komidya sa dalaga ngadto niya kay nakita niyang gamog-ot kini. Ug wa pa kaayo sila nakalayo sa panas, nakita nila si Junior nga gapastol sa mga baka ug kabaw. May dala usab siyang duha ka kabayo ug usa niani ang iyang gisakyan. “Kabalo ka mangabayo, Lendio?” kutana ni Charlotte kang Lendio. “Dili, but ‘am willing to try” ang iyang tubag. Paspas nga gikuha ni Charlotte ang kabayo ug misakay siya niini. Galakaw lamang kini ug busa napugos siyag hulam sa usa pa. As usual, unang saka palang, napalos dayon ang iyang tiil ug nahagbong. Nahagbong siya sa makaduhang bisis. Pwerting katawa ni Junior ug ang dili niya madawat mao nga gi kantiawan siya ni Charlotte. Sa ikatulong attempt, naplastar na ang iyang lobot ug dritso niya kining gipadagan. Paspas ang dagan niini daw usa ka hiniti ang nagpadagan. Way mabuhat si Charlotte kong dili ang pagsunod. Hadool na sa pangpang ug didto na sila nag-abot. Nihonong si Lendio ug iyang giatubang ang timbagang baliti. Pagkadako sa baliti. May gilitok siyang mga pulong samtang gapiyong ang iyang mga mata ug iya lamang kining giboka sa dihang naa na sa kilid niya si Charlotte. “O, kaya pa? adto pa ta sa unahan! Ang iyang daldal kang Charlotte. Mitango ang dalaga busa iyang gipadagan ug balik ang kabayo. Nag-apasanay sila aning higayona, ug sa kalit lang, nibahihi ang kabayo ug nikalit ug lokso. Maayo nalang gani kay nakagunit si Lendio sa liog sa kabayo. Matumban unta siya ani sa iyang pagkahulog. Nakasingit si Charlotte sa iyang nakita. Wala mibatig kalisang si Lendio. Sa ilang atbang may usa ka dakong langub. Sunaop kini ug may nakita siyang mga mata taliwala sa iyang kangit-ngit. Kini ang gikahadlokan sa kabayo. Medyo taas na ang adlaw ug misinyas si Charlotte nga mamauli na sila. Gipalakaw nalang nila ang ilang mga kabayo. Kabisado ni Charlotte ang mga agianan busa didto sila miagi sa shortcut nga dalan. Kusog ang ilang kataw-anay sa dihang gisungog ni Charlotte si Lendio sa iyang hapit pagkahulog. Ang tingog sa mga langam ug kahumot sa mga bulak nga nangatay sa mga sanga ug nangalimyon sa kasagbutan maoy mikompleto sa ilang pagpanuroy. “Hmmm…sigi lang, katawa”. Mga tingog nga mialingaw-gaw sa dalongan ni Lendio.

Taas na ang adalaw. Gusto pa unta ni Lendio magkigsuroy sakay sa kabayo pero miriklamo si Charlotte nga sakit na daw ang iyang sampot. Sa may kapilya sila nanghunong kay dili ra kini halayo sa ilang balay. “Nganong nangabot man ta didto, Lendio?”. Ang pangutana ni Charlotte nga nagpasabot sa tulo ka lugar nga ilang naadtoan. Nipahiyom si Lendio ug wala kiniy klarong tubag. Iya lang gitudlo ang kabayo dayon niyag singgit ug salamat ngadto kang Junior nga niadtong higayona busy sa mga wire nga ilang gipangkutay kauban sa pipila ka mga batan-ong lalaki sa may nataran sa balay ni lola Kora. Ilang gihikot amg duha ka kabayo sa may posti sa kilid sa kapilya. Kini ang kapilya ni Sn. Roque. Tingali, kini ang gipili sa mga tawo didto kay, kasagaran kanila, nagasalig sa uma ug sa laing pang mga abot sa bukid. Nailhan kini isip patron sa mga maguuma. Sa walay paglipudlipod, mura pod ug naa sa uma ang kapilya. Gawas nga gilibutan kini ug daghang mga sagbot, ang mga bulak sa altar laya’ na ug daghan nang mga kiti-kiti ang garapon nga gisudlan niini. Ang mga alilawa sa atop, makitang pwerte ka busog kay nanag-abot ang daan ug bag-ong mga gangis nga nangalumbitay sa mga supot niani. Tima-an nga talagsa ra kini mabisita. Hinay-hinay nga niduol si Charlotte padulong sa altar, dili tungod kay nag-amping siya sa kasagrado sa lugar kong dili, nahadlok siya nga makatunob unya sa mga ta-i sa kanding. May laing tuyo si Lendio didto.

“Wow, tan-awa ragod, Lendio, ug unsa nang gipangdala sa mga dalaga?”. May mga pipila ka mga dalaga nga nagpadulong sa ilang balay. May mga nagdala ug mga bulak ug mga mantil. Walay duda, sila ang mag andam para sa birthday sa lola ni Charlotte. Ug wala siya masayop. Nasuta kini nila human sila nanulod sa balay. Si Bika mismo ang nangulo aning maong pagpangandam. Usa ka dakong baka ang ilang pagaihawon. Igo sila nahuman ug paniudto, diha na ang lain pang grupo sa mga lalaki nga nangabot. Sila maoy moihaw sa baka. Mga saop silang tanan ni lola Kora. Kauban nila ang ilang mga anak ug asawa. Sa pag pakig-istorya ni Lendio ngadto nila, may mga nakuha siyang mga kasayoran nga nakatubag sa pipila niya ka mga pangutana mahitungod sa lugar ug sa tibook pamilya. Nanga busy na ang tanan. “Sos, kaaligri ani unya no?” matud ni Charlotte ngadto kang Bika. “Subra pa, naa napoy dili ka uli ani….hahaha.” Sambat sa usa ka dalaga nga namukhad sa mantil. Siya si Alice nga namatikdan ni Charlotte nga ga sigi ug pasiplat ngadto kang Lendio. Na busy si Lendio nga mitabang kang Junior pagtaod sa lima ka bombiyla didto sa atbang. Igo nahapon, sa pagka himarkada, napun-an ug pipila ka mga number ang phonebook ni Lendio. Nauna syempre si Alice. Busa nibati ug gamay nga ka “o” si Charlotte kay nanabi man pod kini sa iyang mga barkada nga “what Alice wants, Alice gets” daw! Nibagting usab ang dalongan sa usa human siya nakabati niaani hinungdan nga kini gaminaldita. Wa madugay, tingali nakahalata, kay pagpangaon nilag snacks, siya lang ang wala tiga-i ug coke. Wala kabalo si Lendio aning tanan.

Namaoli na ang ubang mga bisita pwera sa pipila ka mga lalaki nga toa sa loyo sa kusina nga nangunay sa pagdigamo sa inihaw nga baka. Ugma na ang adlawan. Wala sa mode ang usa ka dalaga busa toa sa kwarto nag emote kono. Si Alice ra ang hinongdan. Kaila siya sa ngalan ani isip anak sa usa sa mga konsihalis sa barangay. Ambisyosa pod kini nga pagkababaye. Maka usa, sa idad nga 27 miapil sa usa sa mga beauty contest sa ilang barangay. “Miss Teen” ang giapilan. Tungod kay ig-agaw niya ang emcee ug ayaan ang usa sa mga judges, nakoronahan kini isip 5th runner up. Wala pa matagbaw, nipasaka pa siya ug reklamo sa organizer maong pakontest, kay dapat, siya kono ang first. Busa, hantod karon, naka file pa ang iynag reklamo sa barangay hall ug wala kini maatiman hangtod karon. Waayl perma busa wala kini mataga-i ug insaktong pagtagad. Pero, ayaw ka; kay sa iyang facebook account, siya ang queen. Ang comment sa mga nakabalo sa tinood, gabalikbalik ang “pag chooooor oy”. Human ang pito kabulan, iyang gialisdan ang iyang primary picture. Wala nay corona pero naka bathing suit ug gisabak siya ni Piolo. Samot nga wa na gyod mapotol ang mga comments: ”Wish ko lang”, “Bagag lips”. Ug ang “Si Kokie at ako”. Maldita pod. Mahinabo kaha ang Clash of the Titans?

Gadagan ang otok ni Lendio tibook adlaw. Misaka siya sa taas sa balay. Natakdo niya nga ang adlawan sa lola ni Charlotte mao usab ang adlaw nga gibat-bat ni Adulantis. Kampanti siya sa mga panghitabo. Takdol ang bulan ug adlaw nga byernes. Dili bag-o para kaniya ang tanan. Nibagting ang cellphone. Walay tubag. Padayon ang iyang mata nga nakatotok sa libro nga iyang gibasa. Silang tanan, lain-lain ang ilang gipang-atiman. Wa niya mamalayi nga alas 7 na sa gabi-i. Nanampit ug panihapon si Bika ayha pa sila natipok sa kusina. Wala pa mahuwasi sa kalagot si Charlotte ug wala lang pod siya samoka ni Lendio. Si Bika nahibalo kong ngano. Wala madugay, mitindog ug misolod siya sa kwarto. Wala si lola Kora sa panihapon. Hinoon, naanad na silang tanan ani. Si Junior ug ang obang batan-on ang toa sa gawas kay gasugba ug atay para sa ilang polotan. Wa na mag-ambat si Lendio nila ug misaka napod siya dayon sa taas. Sa biranda ang iyang pontarya. Hayag ang langit tungod sa bulan ug ang nataran agi sa mga bumbilya. Ngit-ngit ang unahang palibot sa balay tungod sa baga nga dag-um. Sayo pa ang babi-i, nanghasi na ang mga balbal. Walay putol ang owang sa mga ero. Ang usa sa mga punoan sa manga sa ilang atbang, may naglingkod nga Amamarang. Nanimbalot ang tingkoy ni Lendio aning tanan. Sayod siya nga ang mga Amamarang usa ka loyal nga elemento nga ngil-ad pa sa lobo. Mo ataki kini sa mga tanum, hayop ug tawo kong sugoon. Sayod usab siya nga dili kini usa ka ordinaryong gabi-i.

Iyang giugom ang crystal. Gitotok niya ang iyang mata sa may panas, ug sa usa ka pamilok, niabot siya didto. Dili kini ang busay sa Titay. Didto, “Bwahahaha…hahahahaha….hahaha” ang gasugat niya nga katawa. Galanoglanog ang usa ka dakong katawa. Dili kato ordinaryong katawa kay kato gikan mismo kay Adulantis. Wa madugay, milotaw siya sa hangin atubangan mismo ni Lendio. “Bilib ako sa kaisog nimo, Lendio, pero hangal ka!” “Bwahaha…hahah…hahaha, nianhi ka nga nag-inusara?” Wala matinag si Lendio sa iyang gitindogan. “Kzzzzt…kablooooooom”. May mibuto, daw usa ka dalogdog sa atubangan ni Lendio. Miaso kini, ug sa ibabao sa aso, gatindog si Adulantis dala ang iyang bangkaw ug gitotok sa liog ni Lendio. “Asa na…….?” Nangita siya sa mismong crystal. “Andam ka nabang mamatay, ha, Lendio? “Asa na?”. Kusog ug makabungol niyang singit. Sa hinayhinay, gikoot niya ang iyang bulsa ug gitunol niya ngadto kang Adulantis ang pinotos sa usa ka itom nga panapton nga bato. Iya kining gisaklaw ug giablihan. Kato ang bato nga hinatag ni Mon nga gikan mismo sa sapa nga gisagol sa iyang pang alkontra. Iyang sayop, gi dretso niya kini pag abli. “Krzzzit boooom…..!” Ni kidlat ug nibuto kini ug mismong midapat sa mata ni Adulantis. “Uhhh, waaaaaaaaaaa…” Nahagbong ug natagak siya podolong sa tubig samtang ga syagit. Pero wala kini tagad nabasa kay gisalo siya sa iyang mga mga alagad nga mga uhong. Ug siya napod ang misinggit: “Adulantis, I come for a cold reception”. Dayon niyag ambak ug gihapak ang iyang gokomkom nga abo nga gisagulan ug dinugmok nga kandila nga may asin sa lawas ni Adulatis ug mga uhong nga nagagunit kaniya. Dihadiha mismo, naglipak ang kilat ug daw mihambalos sa tibook lawas ni Adulantis ug mga kauban. Igo siya nidapat sa tubig, niaso si Adulantis ug nanglapus ang siga sa iyang lawas, samtang silaw siya nga niulbo ang asol nga color diha sa iyang baba ug laing parti sa iyang lawas. May nalitok pa siyang mga pulong: “Unsay gihimo nimo kanako Lllllendioooo?”. Ug tibook na silang gadilaab hangtud natagak sa tubig. Dali-dali siyang milangoy padong sa pikas kilid sa panas. Samtang gihingal, wala madugay, may mga awit siyang nabati sa unahan. Awit gikan sa mga diwata. Nangawas ang mga diwata. “Ayaw kahadlok, Lendio, naa kami sa panig nimo”. “Ako si Merasol, ang sinaligan nga diwata ni Reyna Waling-waling. Koyog kanamo, nagahulat siya kanimo”. Sa kanindot sa ilang mga tingog, paminaw ni Lendio, naanod siya ibabaw sa hangin.

Nakalabang sila sa halapad ug lalom nga sapa. Didto nagahulat si Reyna Waling-waling. Sa ilang giagian, may mga dagkong mga bulak nga manglihok totok ngadto kanila. Dili sila mga ordinaryong mga bulak. Mga habulak sila. Usa sila ka klasi sa mga bulak sa ingkantasya nga may espirito sa mga ingkanto sulod sa ilang mga lawas. Mga sinilotan sila. Mabalik lamang sila pagka ingkanto kong mahuman na nila ang ilang silot. Sinilotan sila ani nga postora. Ang ilang pagka habulak paagi sa ilang pagbayad sa kong unsa man ang ilang mga nahimong kalapasan sa balaod sa gingharian sa ingkantasya. “Salamat, Lendio, ug maayong pag-abot sa gingharian sa mga ingkanto”. Nasayod akong dinalian ang imong uras, busa ayaw paglangan, luwasa si Malyn. “Anaa pa siya sa baldidong bato nga gipahilonaan kaniya ni Adulantis” matud pa ni Reyna Waling-waling. Ang baldidong bato, usa ka klasi sa bato nga pagasudlan sa usa ka hadiwata kong siya makasala. Mortal lamang ang makahatag sa iyang kaluwasan. Midagan si Lendio uban ang pipila ka mga diwata padong ngadto kaniya ug iyang gi kap-kap sa pagpangita ang pwertahan niini. Sa iya nang nakit-an, gidali niya kini ug langkat ug naabli kini. Nakapalibot nila ang mga diwata. Nanag-awit ug nangatawa sa kalipay. Sa katapusan, nakagawas na si Malyn. Hinay kining migawas sa pwertahan samtang gasaguyod ang iyang puti ug nipis nga sanina nga may mga luha sa iyang nga mata nga naktotok kang Lendio pero banaag sa iyang aping ang halalum nga ngisi sa kalipay. Miduol si Lendio ug gagaksanay silang duha. “ Salamat. Salamat, Lendio” matud niya. “Walay kabutangan ang akong kalipay”. Siya nagapadayon. “Dili na important para kanako nga mahibaloan kong nganong wala nimo tubaga ang akong mga tawag. Igo na para kanako nga imo akong gilowas!” “Bulawanon ang imong kasing-kasing, Lendio”. Murag natok-an si Lendio aning panahona kay wala mahinabo nga kini iyang giplano, pero wala siya nagpahalata.

Sa ilang estorya, iyang nahibaloan nga si Adulantis ga hari-hari sa ilang lugar human gasakit ang ilang tinood nga hari nga si Haring Wedu. Tungod kay wala silay anak ni Reyna Waling-waling, si Adulantis nga nag-inusarang anak sa iyang igsoon nga si prinsipi Wako nga namatay panahon sa miaging kagubot sa gingharian sa nga ingkanto, ilang gi adopt ug giangkon nga ilang anak si Adulantis. Hangtud kini nga midako sa ingkantasya ug midako pod ang ulo. Sa kagustuhan niyang modako pod ang iyang gahum, tanang mga crystal nga gipagamit sa iyang uncle Wedu sa nga amigong mga Haninono, iyang gipang-imbargo, kay hangtod naa kini niya, mas motaas ug mas mokosog pa ang iyang katakos. Susi kini sa iyang hinakog nga mga pangandoy. Dako ang iyang plano nga magtukod sa usa ka dakong gingharian gamit ang ingkantasya. Importante ang papil sa usa ka Hari ug Rayna sa gingharian sa mga ingkanto. Ang hari ang magsilbing tinubdan sa ilang gahom pati teritoryo ug ang rayna para sa palasyo ug ilang mgaa ginsakopan. Walay balansi kong wala silang duha busa manag-ilog ang laing gingharian kong makulang ang usa man kanila. Masdakong gingharian, mas gamhanan.

Human didto, padayon sa ilang nanoy ug malibugnaw nga mga kansiyon ang mga diwata samtang hinay nga galakaw silang Lendio ug Mayln padulong sa usa ka hayag nga pwertahan. Sa ilang kada lakang, makita ni Lendio nga may pipila sa mga Habulak nga hinay-hinay mibalik sa ilang natural nga postora ngato na sa pagka diwata. Timaan kini nga tapos na ang ilang kalbaryo. Ang mga Bartidong mga sundalo pabilin sa ilang pagyukbo. Bartido ang tawag sa mga ingkantong sundalo. May maskuladong mga lawas sa tawo pero ang ulo daw sa kabayo. Paspas kini manglihok pero aktibo lamang sila panahon sa kagabhion. Ug sa dihang paga-abligon na niya ang pwertahan, naninggit ang mga diwata. Lahi kini nga singgit. Singit kini sa kalipay kay naulian na si Haring Wedu. Nilingi sila sa likod ug mi babye si Haring Wedu. Iyang namatikdan nga may nasulod nga batikang butang nga lignin ug halapad diha sa iyang tuong bulsa. May regalo siyang nadawat gikan sa mga ingkanto. Tanang nga mga habulak namalik na usab sa ilang mga orihinal nga anyo. Pag-abli sa pwerta, naa na sila gatindog gawas sa punoan sa dakong manga sa atbang sa balay ni lola Kora. Migakos pagbalik si Malyn kang Lendio ug nanamilit na kini sa dayon. “Ayaw kabalaka, Lendio, di na nako utrohon pa ang pagkopya sa nawong ni Charlotte. Pero togoti nga magpabilin ako diha sa imong kiliran, Salamat…”. Saglit nilingi si Lendio sa taas sa balay, dayon niyang halok sa aping niini ug wa na siya nakatubag kay kalit lang siyang nawala. Ngit-ngit ang iyang nahimutangan. Sa kapaspas pa panghinabo, nabati ni Lendio ang kasinsitibo sa iyang mga dalongan. Pati ang iyang mga mata daw mikalit sa paglaga sa kolor nga blue ug nibalik sa noramal dayon iyang namatikdan nga nausab kini. Makita na niya ang tanang nakapalibot niya, hayop man, tawo o unsa pang mga elemento maski na ang mga nangasalipdan. Wala siya makaliti. “Starry starry night…” ang nabati niyang kanta sulod sa balay. Wa na niya tan-awa ug kong si kinsa ang nagpatokar ug kong si kinsa ang naa sa sulod sa balay. Tam-is ang mga ngisi ni Lendio ug makahulogan kaayo. Successful ang iyang unang tahas.

May pipila pa ka mga tawo sa gawas maski ug alas 11 na. Hinayhinay siyang milipot sa kusina. Namatikdan niyang may nagdungaw nga elemental sa ibabaw nga bahin sa atop nga duol sa punoan sa sambag pero wala niya kini panumbalinga. May mga dagkong kaldiro ug kawa nga nakalatag sa gawas apil ang mga sugnod. Toa pod si Junior nga ga plastar sa nga bato para himoong sug-angan. “Lendio, naa pa diay ka, ali sa, shot!”. Si Mon uban sa duha pa ka batan-on ang ga inum ug Redhorse. Lami ang ilang polotan, busa nainganyar si Lendio sa pagsandok ug balig usa ka kotsara dayon ug inum sa beer. “Burrrf”, nanug-ab, ug dayon, “Salamat, bay”. Iyang sanong dalang tapik sa abaga ni Mon ug nisinyas siyang mosolud na sa kosina. Iyang gihapit kadali si Junior og giignan nga magpahulay sa. Ningisi kini. Pagsulod niya, nag smile si lola Kora nga ga atubang kaniya. “Advance Happy Birthday, La” iyang greeting ngadto kaniya ug samot kining gapahiyom samtang gitabangan niya si Bika sa pagpangtrapo sa mga plato. Wala na niya balinga sa pansin ang ubang tawo didto nga nanghiwa sa mga karni ug mga rekados sa pagpangluto. Dretso na siya sa sala. Natural toa didto ang gusto niyang makita. “Nawala lagi ka, asa diay ka gikan?” Nangatarungan ang ulitawo. Gisugo daw siya pero wa na niya dugaya ang istorya, gi divert niya kini sa pagsumpay sa linyang “as beautiful as you….” maoy paghuman sa katapusang linya sa “Vincent” sabay tudlo ngadto niya ug gakataw-anay dayon sila. May gisulti si lola Kora ngadto kang Bika kabahin nilang duha sabay sapagdagpi sa likod niini nga nakita ug nabati ni Lendio maski sa kalayo sa ilang nahimutangan nga nakapalipay niya. “Ahummm,” nanggigil siya sabay pislit sa aping ni Charlotte. May duha ka dalagita sa pikas nga bahin sa sala nga gikilig pod ug dayon nangatawa.

Salabtunon ang nga lihok ni Lendio. Gasayaw-sayaw sa atbang ni Charlotte kay ang music adtong tungora “I got the feeling”. Mas labi nga nangatawa ang diha sa palibot nila. Iyang gikuha ang cellphone ni Charlotte ug iya siyang gi kudakan dayon niyang saka sa taas nga nagkatawa pod ug apil. “Hoy, asa ka oy?” Wana niya balinga ang tawag ni Charlotte. Dretso siya s a iyang kwarto. Pagawas niya, wa siya masayop, nisunod si Charlotte. Well, she got her price. Ang hugot nga gakos ug tam-is nga mga halok. Niaksyon unta ug lugnot pero mas nihugot usab ang iyang mga halog. Busa, yes nalang. “Kroookokokok, ngawk, kokakokkakok” ang tingog sa usa ka isog nga Amamarang. Nabati kini nilang duha ug diha pa niya buhi-i si Chartlotte. Nahadlok ang dalaga busa iyang kining gi-ignan sa pagkanaog. Nakabalo si Lendio nga dili lamang usa kong dili tulo sila nga nakapalibot sa balay. Mibalik siya pagsulod sa kwarto ug may gikuha. Gibitbit niya ang batikang samin nga gikan sa mga ingkanto ug mga diwata sa iyang pagawas.

Sigurado siyang walay nakakita kaniya, dretso na siya sa balkonahi. Nanigurodo siyang wala, tungod kay, dinhi, nabag-o na ang iyang hulagway. Ang makakita kaniya, siguradong manaad sa ilang kinabuhi nga dili na sila gustong makakita pa ug kapariha niya. Usa napod siya ka Amamarang. “Kroookokokok, ngawk, kokakokkakok” ang iyang kusog nga hagit samtang gatindug sa tumoy sa balkonahi. Nanglisik ang iyang mga mata, nangawas ang mga tag-as nga mga bangkil ug mga koko ug gahingal kini sa kaisog. Wa madugay, migawas ang tulo ka orihinal nga mga Amamarang. Iya kining gilayatan ug dretso nga gihambalos ang usa nga nagtindog sa sanga sa manga. Daw nangabali ang mga sanga niini. Saba ang panagbugnoay sa duha busa namatikdan sila sa mga tawo nga didto sa balay. Nangawas ang uban nila. nanganinaw ug nanglili sa kong asa gikan ang kasaba. Nag dagkot sa pirdong kandila ang tigulang kay nasayod siya nga gikahadlokan kini sa tanang bangis nga mga elemental ug dautang espiritu apil na ang mga Amamarang. Ang baho niini ang makapaluya nila, dili ang siga. Human nga daw nangalugdas ang tibook ponoan sa manga, wala madugay, nagdagohus ang mga tingog sa mga nangatagak nga mga Amamarang ug laksi kining nagkaratil ug dagan padong sa kalibunan. Apil si Lendio didto. Iyang gigukod ang tulo nga nagalumbaay sa pagdagan padulong sa dakong Nunok nga gikahadlokan sa kabayo niadtong nanuroy pa silang Charlotte. Didto sila nagpuyo. Tulo ka managsoon nga nakalimtan na sa panahon. Dako ug wanang ang sulod niini. Sa kakayahan ni Lendio. Walay natago sa iyang mga mata. Kita niya ug asa nagsuksok ang matag usa kanila. Ang usa didto sa pinakataas nga bahin sa kahoy, sa kweba ang usa, ug sa likod sa bantilang pwertahan ang kinamagulangan. “Kroookokokok, ngawk, kokakokkakok” Signus kini sa ilang katapusang pagkig asaang pero walay migawas maski usa kanila. Gipagawas na ni Lendio ang iyang Latidong Punyal ug ang kandila nga iyang kinuha gikan sa kapilya. Gibutang niya kini sa tunga ug giduslitan. Samtang gasiga kini, ang mga aso niaani ang naningutsingut sa tibook nilang pinoy-anan. “Tagadag” lagabubo ang iyang nadunggan. Nikaging ang usa nga didto sa pinakataas ug nahagbong kini. “Ngawk, kokakokkakok” ang gadupa nga ikaduhang Amamarang nga midasmag kaniya. Nanginit ang mga kamot ni Lendio samtang gabaga ang Latidong Punyal sa iyang kamot. Hinay-hinay niyang giplastar kini sa iyang likod, ug igo midasmag kaniya ang Amamarang, iya kining gipunting sa dughan ug daw may kilat nga mingsilaab gikan niini ug didto kini midapat sa walang bahin sa iyang dughan. Miguhit kini ug usa ka hataas nga linya gikan sa hataas sa iyang walang dughan padulong sa iyang pusod. Largo kining nahagba ug igo nalamang sa pag-agulo. Iya kining gisusi. Samtang ga aso-aso pa, daw gamay lamang ang samad nga Makita sa iyang lawas apan nagusbat ang likod niini daw naigo sa basoka. Nagkalasug-lasog ug nangwaslik ang sulod sa iyang ginhawaan. “Growwarrrrr”, wala siya kabantay, midasmag sa iyang likorang bahin ang kamagwangang igsoon. Niani, nakamrasan ang iyang likod. Nabati niya ang kahapdos ug daw namugnaw ang iyang lawas. Wala siya panglimuti. Nangandam siya sa iyang pag-ataki ug balik. Igo siya nga nakaporma, niasdang kini. Gadagan kinig kusog ug milayat sa iyang liog. Pas-pas nga mitiklohod si Lendio ug giduslak ang punyal; didto mitaop sa iyang koto-koto, natabas ang tiyan padulong sa iyang bugan. Wa na kini maibot pa ug pabiling nataop hangtod nga siya namatay. Katingalahan para kang Lendio, kay samtang nakita niya nga dili pula ang ilang dugo kon dili brown, hinay-hinay silang naga aso sa kolor nga pula ug hangtod nga nangapulbos. Dili niya maagwanta ang baho. Dalidali siyang mikabat pagawas gikan sa iyang nahimutangan, ni lambitin sa mga sanga sa kahoy hangtod na mga miabot siya sa balay. Paspas ang iyang dagan. Pero kalit siyang mihunong kay diha sa pwertahan, nakita niya si lola Kora nga nagtindog. Untop alas 12 na sa gabi-i. Iyang gibalik ang iyang kaugalingon sa pagka tawo. Dinhi na niya nabati ang tumang kasakit sa iyang lawas. Mura siya ug hinayhinay nga nasunog sa aksido. Insaktong lima ka metros ang iyang distansya kigan sa tigulang, nahagba siya. Insakto ang iyang pamati pero dili na niya malihok ang iyang tibook lawas. Hilom nga midool niya si lola Kora. Wala kini mataranta. Ug gidihugan dayon siya sa lana. “Subra ang imong kompyansa, Lendio. Sulod sa usa ka minuto ug walay makakita nimo, patay ka”. Kini ang gisulti sa tigulang, apan dili nimo makita nga nagbuka ang iyang baba. Nag istoryahanay sila, ulo sa ulo. May lima ka lalom mga marka sa kinamrasan sa likod niya. Kamras ra kini matud sa tigulang pero may giladmon nga tagsa ka unsas o ikakumpara sa punto .5 inch. Sa kasakit, mitulo ang iyang luha. Padayon ang iyang pagpangurog. Dayon siyang gipainum sa laing pang klase sa lana. Nibukal ug mi aso ang iyang likod. Talimad-on nga nigana ang iyang tambal. Ug igo mipitik sa als 12:1 ang orasan, nabati niya, murag gipanoslok ang iyang tibook lawas sa daghanang mga dagum. Naolian siya. “Dretso na sa taas kay nakatulog na si Inday Charlotte.” Ang sunod nga bilin sa tigulang ngadto niya. May nisidlak nga daw diamante sa punoan sa manga. Ug iyang gisinyasan si Lendio nga kuhaon kini.

Iyang nasabtan nga importanting mapokan ang mga Amamarang. Mapukan tungod kay sila ang nagadala ug mga dangan sa tanang hayop sa kabukiran. Mao diay nga nataranta ang kabayo niya. Maski ang mga ingkantada dili ganahan nila. Problema, kay dali sila mudaghan labi na kong may magbuhi kanila. Loyal sila sa ilang mga amo kong sila buhion man. Ug kay ang tawo usa man ka klase sa hayop, sila ang magmortal nga kaaway; ikaduha ang mga ero. Paborito silang buhion sa mga balbal.

Pariho kadako sa liso sa kalabasa ang nakuha ni Lendio nga Takmis nga bato didto sa manga. Wa na kini mosidlak sa dihang iyang naibot gikan sa pagkalubong sa kahoy. Kini usa ka extra ordinaryo nga bato. Tungod sa pagka importante niini, maski ang mga Amamarang mangita niini kay kong ila kining mapanag-iya, makabaton sila ug kusog nga ikakompara sa 20 ka kabaw. Ang tulo ka Amamarang nga iyang nabuntog mao kato unta ang toyo. Naghulat lang sila sa takdul sa bulan kay dili kini nila basta-basta makita. Gawas pa, nalubong kini sa panit sa kahoy. Ug nganong nalubong? Kana tungod kay mapurma lamang kini panahon sa kusog nga lipak ug kilat. Sa mga Haninono, kini ilang pagatawgon ug ngipon sa liti. Dili usab kini makita panahon sa adlaw. Mas gamay, mas kusog ang birtodis ani. Mao ni ang perming paga ilogan ug awayan sa tanang nagkalain-laing mga elemental kay makatabang kinig dako sa ilang kinabuhi. Mas kusgan, mas kahadloka siya sa ilang mga kauban.

Ipiyong na unta ni Lendio ang iyang mga mata para makapahulay, nabati niya sa iyang mga dalungan ang tingug ni lola Kora nga nagkanayon: “Congratulations, nagmalampuson ka sa imong ika duha nga tahas”. Nipahiyom si Lendio dayon niyag ubo. Sa ubos lamang sa iyang kwarto, klarado sa iyang mga mata si Charlotte nga nahinanok na ang pagkatulog. Laktud na nga nawala ang sakit sa iyang tibook lawas. Ug nganong dili mawala, si Charlotte diay kong matulog, magasoot lamang kini sa iyang underwear dayon mag T-shirt. Hinay-hinay, iyang gipiyong ang iyang mga mata, kay siya nahibalo nga ang bilar, pweding magdala ug sakit o basin ug lahi napod unya nga parti sa lawas niya ang mosakit. “Ouch!” “Ahhhggg” ni agolo siya, napoling.

Alas 4 sa buntag sa Pitsa 5 sa Enero. Nahinanok pa ang tanan. “How beautiful is the moring….” uban sa mga mananoy nga piking ug koting-koting sa guitara, may mga nag manianita. Kini gisundan sa pag awit sa “Pagising sa umaga”. Sa kakusog sa tingug, dili mogamay sa 20 katawo ang nanganta. Pagkanindot diay paminawon sa natural nga tingug sa kaadlawon, daw nanohoptuhop kini sa kailadman sa balatian sa nahingtundan. Ang mabag-ohan niini, pariho kang Lendio, dili ikalimod nga mubati gyod sa tumang kalipay. Agi ug timaan niani, natural na nga birthday celebrant, pag-abot na sa punto nga siya paistoryahon, dili niya hipugngan ang pagtulo unya sa iyang luha human magpasalamat. Mag pid-ok pid-ok unya ang iyang tingog, dayon na ug hilak. Sos, drama, kong ang uban pa ang pa istoryahon. Pero tinood kini—tears of joy. Well, you know, (ingon pa ni Paquiao) wala dayon mogawas si lola Kora. Human maablihan ang pwertahan, ang iyang sood nga komare ang misulod ug nanoktok sa iyang kwarto. Guess what? May gibitbit nga labakara ang tigulang sa iyang pagawas. Natural, nanagdungan dayon ang tanan sa pagpamakpak. Hona-honaa ang 20 katawo mamakpak apil singgit ug “Yhehey…..happy birthday….” ug unsa kakusog sa sulod sa balay panahon sa kaadlawon. Busa, wala madugay, nisonod pagawas ang ka gwapa-gwapang apo nga si Charlotte. Pero, wala nay naningit ug “Yhehey…”. Gasoot na siya ug shorts oy. Pero ang mga mata sa mga ulitawo, labaw pa sa nag yhehey—nanglisik! Silang tanan, nakita ni Lendio sa taas.

Gisundan ang manianita ug usa ka para liturgy kay nangulo man pod ang ilang pangulo sa kapilya, si Pastor Siloy. Gabula-bula ang baba oy. Kong molitok sa pangalan ni Jesus, mura lang kini ug iyang igsoon. Kompleto kapitulo og bersikolo ang litokon. Bilib tanan ang iyang igkabarangay. Mag unom na katuig, wala pa gyoy nipuli sa iyang posisyon. Ug iya kining gipanghambog kada may panagtigum nga iyang pagaatinan. Lagyo ang iyang mga kauban samtang siya mag-istorya kay natural na para kaniya nga manglagpot ang laway kong siya mo istorya. Ang iyang asawa, murag naanad na, pero gataklob ug dako nga toalya samtang toa sa atbangan niya. Si Lendio sa taas, gakatawa.

Painit, painit ug painit ang katapusang iksina sa manianita. Salamat kay nahilum na si Pastor Siloy. Sa kainit sa Chocolate ug puto maya, dapat lang pod. Naposlan ang kakugi ni nang Bika. Siya ang usa sa mga architect ani nga salida. Gustong mubalik ug katulog ni Lendio apan may nabati siyang toktok sa pwertahan. Tinood na nga toktok. Apil kini sa plano sa manag-uyab nga may i surprisa sila sa apohan. Nanganaug sila nga may gibit-bit. Kang Lendio ang dako nga pulang regalo ug pinungpong nga mga rosas ang sa apo. “Happy birthday to you…2x” samtang galakaw, gakanta, padulong sa apohan nga toa sa centro sa sala. Sa kadaghan sa bisita, napinsin ni Lendio si Alice nga, mismo, mitupad hadool kaayo kang lola Kora. Sos, kong mongisi baya, mura nag wala nay ugma. Ingon ana siya ka confident. Dili man pud kaayo halata ang iyang mga false teeth. Si Lendio ang iyang gipahinungdan sa iyang mga pahiyom. Wa lang siya matiga-i sa iyang gipangita nga pansin. Human matunol ni Lendio ang regalo, mituyo pa gyod siya ug kuhit ngadto niya, pero wala kaabot. Ang kamot ni Charlotte ang nakuhitan ni Alice. Ug makamatay pa ang pagsipat, dugay rang natusok si Alice sa gapongahsi nga totok ni Charlotte. Huna-huna sa dalaga ngadto niya: Bergatinya! Wa pa matagbaw, tungod kay miapil man siya ug pagpangdawat sa mga regalo, gitunol ni Charlotte ang mga rosas ngadto niya pero gikuha ang putos para matunok. Well, ga ngisi gihapon. Iya nalang gihalokan ang apohan. Namakpak ang tanan.

Grabe ang kalipay sa Apohan. Imbitado niya ang tanan. Hinoon, bisag katong dili pang imbitahon, mangadto man gihapon. Pamahaw, paniudto ug panihapo ang iyang imbitasyon. May padisko pa inig kagabi-i. Human sa iyang pagsulti, nanguli ang uban kay mag-ilis daw. Sa tanang dalaga, ang nahabilin lang kay si Alice. Wa siya kahibalo, gihipos na ang iyang plato. Lahi na ang iyang tan-aw kang Lendio.

Si lola Kora, Charlotte ug Lendio ang unod sa mga istorya sa tibook adlaw. Para sa mga nakaotang ug kabobot-on, sa tigulang ang ilang attention. Sa mga ulit nga tawo, este, ulitawo, si Charlotte. Ang mga dili ingon nato, si Lendio.

Sa sala, kalit nga nahilom ang dalaga kay nakadawat siya ug tawag gikan sa iyang ginikanan nga dili sila makaapas kay may red alert daw ang Iligan. Isip pulis, obligasyon sa iyang amahan nga iyang barugan ang iyang gipanumpaang serbisyo: “to serve and protect”. Mibati ug kabalaka ang apo sa dihang iyang gihatag ngadto sa apohan and cellphone kay magkig istorya ang iyang inahan. Nagool tinood pero unsaon ta man? Maoy iyang katarungan. Practical pod maminsar ang tigulang. Mibati siya ug kagool pero milabaw ang kahadlok dili tungod sa dili pagtanbong sa iyang anak ug masamong, kong dili, sa iyang mga prominations. Napinsin kini ni Lendio ug busa iyang gipakatawa ang duha. Gi picturan niya sila, matag usa kanila, dayon niyag ingon ug smile….! Yes, walay ni smile. Wrong timing. Siya nalang ang nikatawa pero malas lang kay nalagpot ang iyang gikaon nga puto. Wala lang sila nangatawa ani, ni bahak-hak pa. Dayon niyag picture nila ug balik. Galuha ang mata sa tigulang ug kinatawa. Ambot ug sakto ang dalungan ni Lendio adtong panahuna, kay nakadungog siya nga may nakautot. What a day to start?

Nag istoryahanay makadiyot si lola Kora ug Lendio. Haman adto, naghapon-hapon na siya sa sa taas. Gitigaan niyag panahon nga makabonding ang mag apohan. Wala lang pod siya samoka ni Charlotte sa taas kay nananghid man siya nga magpahulay lang. Wa lang sila kabalo nga maskig naa siya sa taas, daug pa niya ang CCTV camera. Pero natulog siya. Lagi, sure pa. Ug sa iyang pagkatulog, daghan ang mga nahitabo sa sulod ug palibut sa balay.

Alas 5 na sa hapon siya mibangon. Anad siya sa systema nga memorize. Wala lang pod siya pahilabti sa tigulang. Kondisyon kaayo ang tibook lawas sa bata pagmata. “I did it my…way…” ang gabalod-balod ug yabag nga tingog sa hubog sa Video-5 ang nakapapukaw kaniya. Bibo kaayo ang mga tawo sa gawas ug sulod sa balay. Kanta, sayaw, ug inum ang nahimong drama. Sa likod sa kosina, bibo nga gikanta ang “ang tigulang” samtang gawandog-wandog ang tigulang nga si Rico sa pagsayaw. Hala katawa ang tanan. Si kapitan ug ang iyang kapikas ang gikaatubang ni lola Kora adtong higayona. Nahipugwat si Lendio sa dihang iyang nakita nga dug-ol kaayong gaistoryahanay si Charlotte ug si Mon. Kusog pa sa kwitis ang gasilos nga lalaki nakailis. Pero, yuna pa. Aktong monaug na unta siya, nakita niya sa biranda nga dili normal ang palibot. Pula ang kolor sa langit ug daw paspas nanamilit ang adlaw. Nakita niyang nikitib na ang silaw sa pustura sa bulan taliwala sa duha ka gaatubangay nga pangpang. Sayo usab namatog ang mga manok. Murag fiesta ang tibook palibot. Taliwas sa mga nakita sa ordinaryong mga mata, katunga sa mga bisita, dili mga ingon nato. Ug may duha ka lalaki nga nakapasurok sa iyang dugo. Dili sila mga ordinaryong tawo – balbal. Nangandam siya.

“Hi, Lendio?”. Si Alice ang nanawag kaniya dalang kidhat. Wala mibukal ang iyang dugo, hinoon, nabwesit siya. Dretso siya sa hanimutangan ni lola Kora ug nagkonyaring nangita siya kang Charlotte. Nag-abot ang ilang duha ka mata, ug nagkaistoryahanay sila. Wala na sa maayong panimoot ang kadaghanan sa mga bisita kay nakainum kini. Si Junior, mibangka na ug istorya. Dili halayo niya, may usa ka tawo nga nagkalo. Naka yongyong kini ug busa lisod hiilhan sa ordinaryong mata. Kaatbang ni Junior ang igsoon adto niya. Lahi silag plano. Wala magpahalata si Lendio. “Lendio, ali sa. Shot!” Ni sinyas siya nga mangihi sa siya ug didto siya padulong sa nahimutangan sa tawong nagkalo ug buli. Wa pa siya makadool pagmaayo, mikaratil kinig lakaw ug milipot sa dakong punoan sa santol. Pasangil niyang giablihan ang iyang zipper ug nakita niya ang likod sa tawo nga may mga lipa sa likod, labhag ug samad sa kilirang parte, braso ug sa ulo niani. Nanginit ang iyang ulo uga dalungan. Nasayod siya nga midool ang igsoon niani, busa, kunyaring milakaw siya palayo padong sa kwadra. Nag-istoryahanay ang duha. Sa likod sa kwadra, nakomperma niyang silang duha balbal. Naghulat sila sa tukmang dulom. Puntarya nilang kuhaon si Junior ug dili ba, ang tigulang. Gipasiga ni Bika ang nga suga, ug kay nakita sila sa hayag, milakaw sila sa unahan. Milipot si Lendio kay dili usab siya gusting makit-an sa mga nanag-inum kay hadlok siyang paimnon. Dretso na siya sa grupo sa nga batan-on nga toa didto nagkigsagol ang iyang Charlotte nga gi pistahan na sa mga lansing nga kuhit ug tutok ni Mon. “Lendio, dali…”. Tawag ni Charlotte. Nitupad siya, natural, ug medyo mibati ug kahingawa si Mon. Mitindog kini ug mitipon sa mga grupo nga gainom. Gitunol ni Lendio ang iyang cellphone nga nabilin didto sa sala. Dilikado ug mawala. Wala rabay lost ang found section sa bukid. Para niya, kinahanglan lang pod nga iyang protectionan ang iyang investment. Ni smile siya dayon ug ingon: “To protect and to serve”. Hahahaha, talidhay ug katawa sa mga inusinting kabataan pero kasakit para sa ilang mga immortal nga mga silingan.

Walay putol ang inum ug ang kaon. Nalipay ang tanan. May tipok sa mga bisita sa gawas ug sulod sa balay. Nianing panahuna, gahimo ug crimin si Alice. Misaka siya sa taas ug miadto sa krato ni Lendio. Abirto kinii busa wala siya malangay sa pagsulod. Una niyang napansin ang backpack nga abri busa iya kining gi ukay. Gasagol ang mga sulod didto, naintriga siya sa mga garapa mga may mga color nga toa sa bulsa sa bag. Ni smile siya, ug iyang gikuha ang usa ka garapa nga color pink. Gamay kini, busa dali niyang na soksok sa kilid sa iyang hawak. May picture ug iya usab kining gikuha. Nakapukaw usab sa iyang mga mata ang gamit sa babae didto sa may lamisita ug wala kini niya palabya. Adisir siya mi naog, iya pang gihalokan ang shorts ni Lendio nga nakapatong sa ulohang bahin sa kama. Nakita kini ni Lendio tanan. Nananghid siya kang Charlotte nga naa siyay kohaon dayong talikod.

Nialingaw-ngaw sa tibook palibut ang mga kanta sa mga hubog. Wala nay mga klarong lllyyrrrik ug di na klaro malitok ang insaktong ttootoonoooo sa kanta pero banat lang gihapon. Balisa ang pamati ni Lendio kay sa palibut daw nanagwilga na ang mga dili ingon nato. Gabahis-bahis, paspas ang mga lihok nga gapanglakaw pero walay klaro kong asa mopadulong. Lakaw sa unahan, balik lang pod dayon. Gakagoliyang sila tan-awon. Alas 10 na sa bagi-i busa alingog-ngog na paminawon. Ang mga barangay tanod sa palibot, tanod napod kaayong tan-awon kay halos di naman manglihok sa kahubog. Bahihi sa mga kabayo ug ewik sa mga kababoyan ang halatang mosil-it sa kaalingasa sa kinantahay kong kini saglit nga mahilom. Dili kini maayong talimad-on. Wala madugay, ang mga horos sa hangin, may dala kining pinit nga baho ug sakit pamation kong kusog ang pagkadapat niani sa panit. Dili kini natural nga lamyos sa dagan sa hangin. May nagmanipolar niini. Ug kay maikog man mopapauli kanila ang tag-iya sa balay, si Lendio ang gahimo ug milagro. Kinahanglan lang kay dili usab niya gusto nga may mag antos tungod sa kalapasan sa uban. Kini iyang nakab-ot sa dihang nihangyo kaniya ang minsahiro sa mga ingkantada ug lain pang mga elemental. May mga butang nga dili kayang dawaton sa mga mortal kong masoko ang mga dili ingon nato. Nag brown out. Kahilum ang nibalot sa tanan. Ug kay niaksyon man ug ulan, santaiyang nanglakaw ang mga bisita. Nabati ni Lendio ang kahimoot sa mga dili ingon nato pero, ang mga balbal, mona-mona ang kasoko. Dili na ordinaryong tawo ang ilang mga dagway. Lantaran na ang ilang pagka balbal. Pula ug daw nanglisik sa kasoko ang ilang mga mata, nagkagot ang mga ngipon ug bangkil, ug daw gapanikad kini nga andam molapa sa atay sa kong kinsa man ang maduolan nila.

Daling gipasolod ni Lendo si Charlotte sa balay. Samtang nangapa si Bika sa pagpangita sa posporo, naduslitan dayon ni lola Kora ang Batyaong Lampara nga naa sa sala. Si Junior nga insakto na sa tama, naningkamot nga mosolod sa balay pero didto ra siya sa lantay sa kusina kahigda. Nag –istoryahanay si lola Kora ug Lendio sa ilang huna-huna samtang nangahasol ang uban sa kong unsay sunod buhaton kay gapasad pa ang sala ug wala pa sila nakapanghipos sa ilang mga gamit sa ilang kasaulogan. Maayo nalang gani kay mibulontaryo ang kumari ni lola Kora nga si Tresia ug ang iyang anak nga si Banjing mga magpabilin para mutabang sa pagpanghipos. Kay may mga nakatulog na sa diskanso ug sa lantayan sa gawas, gipasug-an ni lola Kora ang duha ka burol nga toa sa pantawan ug lain pang duha nga toa sa kamalig duol sa kusina. Si Lendio na ang gadagkot sa lampara nga toa sa taas. Si Charlotte nga nibatig kahadlok, nidretso na sa kwarto ug didto na gapuyo nga nagkighinabi sa iyang inahan sa cellphone. Mao pod kini ang gusto ni Lendio nga mahinabo. May ninguob nga tingog sa hayop daw nangayog tabang sa gawas.

Wa maglangay si Lendio. Sa kangitngit sa gabi-i, hayag kini sa iyang panan-aw. Walay dili niya makita. Iyang gilayat ang balkonahi. Didto siya katugpa sa wanang nga dool sa pansayan sa mga kanding. Abi niya ug may daotang elemento usab didto sa likod kay may nabati siyang hingal ug mga pinong agulo. Sa iyang pagtan-aw, si Alice ang nakipaglampungay sa anak ni kapitan nga si Bonjo. Wa na niya hilabti. Napunting ang iyang attention didto sa kwadra sa baka, kay didto, may usa ka nating baka nga nabiktima sa balbal. Nakaukob pa ang iyang pangil sa liog sa baka sa dihang iyang naabtan. Laktod niya kining gilayatan ug gilabni dayon gihambalos padulong sa gawas sa kwadra. “Waaaaaa…..grrrrrr….waaaa”, isog kaayo kining miatubang kaniya. Paspas nga midasmag ug nagunitan niya ang kamot ni Lendio. Sa katag-as sa iyang mga koko, nanglobong kini sa iyang kamot. Taga liog ra si Lendio kong ikompara ang iyang kataas. Halos dublihon kadako ang iyang lawas. Maskolado ang mga bokton daw braso sa kabaw. Sa dihang iya na untang ilamba si Lendio, gihikap niya ang iyang kwentas nga didto nakasukip ang iyang takmis nga bato. Mismo sa ulirat sa mata sa balbal, nangilat ang iyang tibook lawas, midako daw nahimong purmang higanting kabaw. “Waaaaaaaaaaa…” ang galanoglanog niyang tingog. Giwakli niya ang kamot sa balbal ug nabuhian siya. Iyang gisakmal ug punit ang tiil niini ug gilamboyog sa makadaghan ug gilamba-lamba sa yota ang balbal hangtod nga nakoyapan. Wa pa matagbaw, iyang gigunitan ang ulo niini ug giwangi-wangi dayong lobag; maoy gikamatyan ani. “Waaaaaaa….Grrrrrr…...”. Laing tingog sa balbal nga nangisog dili halayo sa ilang nahimotangan.

Ulahi na ang pag-abot sa usa pa ka balbal. Patay na ang iyang igsoon. Gahaguros kining gadagab padulong ni Lendio. Sa iyang kalagot, nilumpayat kini sa kilirang bahin niya dungan sa pagkamras sa iyang likorang bahin sa lawas. Paspas kini makig-away ikompara sa una. Natumba si Lendio sa kakosog sa iyang pag-ambak nga dalang sipa. Nabati niya ang sakit sa iyang likod. “Waaaaaa…..grrrrrr….waaaa”, gadupa ug bangis kini nga gilamba-lamba ang iyang duha ka kamot samtang mihakmag ug balik kang Lendio. Miambakan siya pagbalik dungan sa pag okob unta sa iyang liog, pero nakalikay siya. Nibalik pa kini ug patalikod nga gilambuyog ang iyang too nga kamot ug didto kini kadapat sa tiyan ni Lendio. Nawatas ang iyang sanina ug mimarka ug hataas nga karmas ang mga koko niini. Wa na makauyon si Lendio sa iyang gibuhat, iyang gipiyong ang iyang mata ug hinayhinay siyang mitindog patalikod kaniya. Misiyaok pa kini ug kusog, “waaaaaaaaaaaaaaaaa…..”. Ni abiba ang iyang duha ka kamot ug nahimo siyang usa ka dakong kabog. Samtang ga siyagit, wa na kini masundi pa kay paspas si Lendio nga mibalitok, ug, wa kini kabantay, dungan sa iyang pagtugpa, gihansak ni niya ang iyang punyal nga bagakay sa iyang ulo ug nilapos kini ngadto padong sa iyang papangig. “Waaaaaaaaaaahhh…” ang mialingaw-ngaw nga singgit tungod sa kasakit human niadto. Niaksyon pa kini sa paglupad apan wana kini mahinabo. Ang kabya sa iyang mga pako nagka hinay hangtod nga nawad-an na kinig omoy. Nagatindog si Lendio sa iyang atubanga nga gihingal. Nakita niyang hinay-hinay nga nitulo ang iyang dugo, dayon kining luhod sa iyang atubangan. Buhi pa kini ug inanay nga nibalik sa iyang orihinal nga postura. Nakita ni Lendio ang mga samad, lipa ug labhag sa tibook lawas niini. Ug nibalik sa ulo ni Lendio ang nahinabo sa miaging gabi-i. Siya ang balbal nga niataki kang Junior ug kang lola Kora. Padayon ang iyang paghingal. Hingal nga may pagbating kalooy. Ni istorya pa kini. “Pa..say…lo-a ko, amigo” ang tingog nga iyang nabati gikan sa balbal nga ga utal-utal. “Ug daghang salamat” dayon na kining kahagba nga ga kulob sa yota ug namatay. May gikomkom kini ug iya kining gikoha. Nidungo siya ug nitulo ang iyang dugo ug singot sa yota. Nganong gapasalamat? Nabagabag ang iyang gibati. Iya kining giwahing, ug iyang nakita; siya ang habal-habal driver. Wala niya toyoa, mitulo ang iyang loha. Sa kalooy, iyang gihakot ang ilang lawas padulong sa may panas. Gitagbo siya sa mga diwata ug ingkanto didto ug sila na ang gapahilona sa duha nila ka lawas. Paspas nga mitaliwan si Lendio nga wala kasabot sa iyang gibati. Dretso na siya sa balay.

Adisir misaka, nakita niya sa pansayan nga kontintong nakapahungaw sa ilang gipangbati si Alice ug Bonjo. Gagaksanay pa sila nga gahigda sa mga uhay sa homay nga gihanigan sa sako. Mitokar ang iyang kapilyo. Sa likod sa pansayan, iyang gikohit ang duha ka pugaran sa mga namusa nga mga manok nga nakapatong sa salagunting. Hahulog ug didto kini mismo kahagbong sa ilang gihigdaan. Nangalisang ang mga gagmay nga mga piso’ ug manok. “Pot..pot…Potak…potak…”. Bongkag lampinig. “Whaaaaaaaaaaa…” ang mga singgit ni Alice ug Bonjo nga ga hukas hubo dayong gakaratil ug panagan. Paspas pa kay sa mga kanding. Maskig ngit-ngit, nag-una ang lalaki sa pagdagan ug nadasmag intawon sa lobot sa kabaw ang babae. “Maaaa…a”. Nalisang pati na ang mga ero. Dili halayo didto, ga mook-mook ug katawa si Lendio.

Si lola Kora ang iyang naabtan sa diskanso. Walay mga tingog pero nagkasinabot sila. Makita sa ilang mga mata. Mipiyong si Lendio ug mibalik na ug siga ang suga. Iya lang gi balik ug “on” ang plangka sa taas. “Hay salamat!” ang tingog ni Bika gika sa kusina. Daghan pa siyag hugason, busa siya gapasalamat. Sa ilang panagsultiay, nahibaloan niya nga ang pagka balbal usa kini ka sakit. Wala kiniy tambal. Busa ang mga nanag-antos ani, kong dili na nila kayang dalhon ang ilang pagkabalisa, mangandoy nalang nga sila mamatay. Ilang kalipay ang kamatayon. Sa huna-huna ni Lendio, siya nakaingon ug “mao diay”. Mibangon si Charlotte ug migawas sa kwarto. Nahipugwat daw siya sa mga syagit gikan sa gawas. “La, unsa man tong murag naay naninggit?” ang iyang pangutana sa apohan samtang gilogod ang iyang mata. “Mga hubog to, nakakitag tingalig balbal”, si Lendio ang nitubag. Hahaha, ang dungan nga pangatawa nila. May napansin si Charlotte sa sanina ni Lendio ug mibadlong siya nga may dugo kini. Naa tood. Pero dali siyang nakapangatarungan nga nasangit daw siya sa kawayan.

“What a day to end”. “Wa mo kapoyang duha?” ang kutana ni Charlotte ngadto kang lola Kora ug Lendio dayon kining lakaw sa kusina kay mag CR. “Matulog napod ko ron” ang tubag sa apohan. Lola Kora: “Lendio, hingpit na ang imong pagka Banghinono, congratulations!” matud pa niya. Ampingi ang ikatulong abyanan nga imong nakuha sa mga balbal. Makatabang kinig dako kanimo sa umaabot nga mga adlaw. Sa ilang panaghisgotay, iyang nahibaloan nga ang Banghinino ang pinakataas nga klase sa tanang hinonong mortal. Mas taas kay sa mga ordinaryong hinono. Ug wala siya matingala. “Salamat sa pagdawat nimo sa kinasing-kasing sa imong mga tahas”. “Di na ko mag-inosara, ngani, ikaw na karon ang akong abyanan, Lendio” “Welcome to our world!” Si lola Kora, usa ka Mahinono. Mahinono ang tawag sa babae nga Haninono. “Let’s take good care of our gifts!”. “You are a gift!”. Nitindog siya ug misolod sa kwarto. Kini ug uban pang mga nindot nga mga pulong ang nabati ni Lendio gikan sa tigulang. Inspired siya. Wala siya magduga-duha niini kay pipila sa iyang nadungog, nabasa usab niya sa libro.

Naghinoktok siya sa sala. Walay laing tawo human misolod sa kwarto ang tigulang. Maoy pagbalik ni Charlotte gikan sa kusina. Nakailis na kini sa iyang pangkatulog. Katam-is sa ngisi sa dalaga. Sa iyang kaputi, samtang gipugngan ang buhok, pamati niya mura siya ug ga “babavroom”. Original kini, dili promo. Hataas ang iyang T-shirt, usa lang kagintang ang distansiya gikan sa tuhod. Nagatindog siya sa iyang atubangan ug nakaposing daw contestant sa Miss Universe nga gahulat sa iyang question. Walay usa sa iyang mga bato ang iyang magamit nga mopaundang sa iyang nakita. Ug naa man, tingali, dali-dali niya kining pangitaon ug ilabay. Natulala siya. Sa iyang mga mata, komplitos rekados ang dalaga. Ug wala siya namilok kay basin napod unya siyag mapuling. “Hoy, unsa man ka, nakakita kag abat?” Sambit ni Charlotte ngadto niya. Ang lima katawo sa kusina nga nakabati, nagdungan ug pangatawa. Ug nag flying kiss siya ngadto niya. Pero midool si Charlotee ug siya ang gi kissan. “I love you”. Siya nibalos ug ingon: “You are loved!”. Napon-an pa kini ug laing duha ka halok ug usa ka tuslok nga nakapaigking sa dalaga. “Good night…”, dayong sulod ni Charlotte sa kwarto.

Mihapit si Lendio sa kusina ug nakita niyang mayhipuson pa didto. Nangatawa ang mga tawo didto niya. Mitabang siya sa makadiyot dayon niyang saka. Bog-at kaayo ang iyang tiil nga itikang sa hagdan. Kabalikon siya pero katulogon napod ang iyang mga mata. Dretso na siyang mihigda ug gahandom nga unta siya magdamgo nasab. Wala siya magkulob natulog. Ugma na sila mamauli sa Iligan. Para kaniya, kini usa ka sitwasyon nga nabati niya nga ang glass is half empty.

Sayo sa buntag, daghang mga istorya nga iyang nabatian. Wa pa siya nibangon, ang iyang dalungan, naka signing on na daan. Sa tanan niyang nabati, nalingaw siya nga gipanabi daw siya ni Alice nga bayot ngadto sa iyang nga barkada. Mao diay nga nangatawa niya ang mga tawo sa kusina kagabi-i. Ug gakatawa pod siya niini. Busa sa iyang pagkanaug, mao kini ang gisugat ni nang Bika niya. Simple lang pod ang iyang tubag: “Abi bitaw nimo nang Bika, mokaon man ko ug bahaw, pero dili lang pod nang pan-os!”. Hahaha…nagdungan ug pangatwaw ang duha.

Andam na ang mga gamit ni Charlotte. Busa iyang giignan si Lendio nga mag ready napod kay manglakaw na sila human sa pamahaw. Nisambat si Bika nga nangomidya nga medyo mautro daw ang ilang travel plan kay dili daw kakuha nila ang driver sa habal-habal kay wala pa daw moabot gikan milakaw nga mibisita sa iyang manghod. Misiga ang mata ni Lendio nga mitan-aw kang Charlotte. Pero mipadayon si Bika sa pag-ingon: “Ayaw lang mo kabalaka kay naa may mga kabayo, pakuyogan lang mo ni Junior para modala ani ug balik”. Dayon nang pangatawa sa duha.

Sa wa pa sila mangawas sa balay. Gagaksanay ang apohan ug ang apo. Sentimental ang “show”, matud pa ni Bika kay nitulo pod ang iyang loha. Bata pa si Charlotte, diha na siya sa iyang apohan busa mibati usab siya ug kamingaw niini. Tanang nga importanting okasyon, may mga madawt siyang mga mahalong regalo gikan sa iyang pamilya. Nihilak pod ang apohan. “Gikan karon, kong walay clase, bisitahon ka namong Lendio dinhi, la, ha?”. “Di ba, sir?” Aproved without thinking. “Ah, 00!” ang tubag ni Lendio. Dayon na niyang gawas. Ug misunod si Lendio pero nahunong siya makadiyot sa dihang midool si lola Kora ug may gitunol niya. “Itago kini, importante kana”. Matud niya. Usa kini ka hangingis. Ang hangingis mura kini ug insikto pero green ang lolor. Komon kining makit-an kong may mga mag vigil panahon kong may haya inig ka gab-i. Sa adlaw, mura lang kini ug ordinaryong linghod nga liso. Iyang gidawat. Dayon niyang ingon ug, “please take good care of my special gift, ha ba?”. Dungan kini sa pagtan-aw niya ngadto kang Charlotte. Ningisi si Lendio.

Nanglakaw na ang tulo. Igo silang nakatabok sa sapa, nabati ni Lendio nga nisingit si Bika. Nagpahibalo nga may namatay nga nating baka. Midungo si Lendio. Samtang nalingaw si Charlotte nga nagsakay sa kabayo. Abtik pod ang mga mata ni Lendio nga gabantay sa palibot. Hinay ra ang ilang padagan sa ilang mga kabayo inapilan sa paspas nga mga lakaw. May daghang mata nga nakalantaw kanila, gahulat sa insaktong oras ug logar. Pero wala pa sila kaporma, nasayod na ang iyang mga amigong ingkanto sa ilang angay buhaton. Busa igo nalang silang naminaw sa nga iyagak ug dagkong mga agolo sa mga hayop matag karon ug unya. Napansin kini ni Charlotte ug iya lang siyang gitubag nga ingon ani gyod sa bukid. Nitando pod si Junior, so, minus ang diskosyon.

May mga Bagwa nga nagsakdop-sakdop sa ulingong kahoy sa unahan. Samtang ang grupo sa mga owak ang gapoli-poli ug paningog daw may gikahadlokan. Dili kini ordinaryo nga talan-awon nga ang mga owak ug ang mga bagwa magtipon sa usa ka lugar. Kontra kining duha ka clase sa mga langam. Dili usab maayo ang pamati ni Lendio. Pero kay may usa ka payag nga iyang nakita taliwala sa halapad nga kamaisan, mihangyo siya kang Junior nga manghunong sila sa makadiyot kay nanakit daw ang sampot ni Charlotte. Nanghunong sila. Namaypay ang dalaga sa iyang dalang panyo dayong panarapo sa iyang liog ani. May usa ka tigulang nga migawas sa payag. May dalang sungkod ug gakalo kini busa dili nila maklaro kong babae ba o lalaki. “Maayong buntag…”, ang sampit ni Junior ngadto niya. Wala silay nabati nga tubag. Ni dretso lang kini sa paglakaw. Igo siya nga naalop sa habagang punoan sa mga mais, may mga tingog sa mga Amamarang nga nabati si Lendio, busa iyang gisinyasan ang duha sa pagsakay na ug balik sa kabayo. Wala madugay, may nanaglayog sa tonga sa kamaisan. Laktod na nga nangalisang ang mga bagwa samtang galibot-libot ang mga owak nga nanglopad ibabaw sa kamaisan. Diay to, ang tigulang, gapakaon sa iyang mga binohing sigbin ug mga Amamarang.

Balik sa nahimutangan sa balay sa apohan ni Charlotte. Nisaka si lola Kora sa taas. Nakita niya nga ang iyang mga balasahon labi na ang mga papel nga nakahapnig sa may lamisita naotro ang pagka hapnig. Nabaling ang iyang attention sa libro. Nakita niyang gibasa kini ug laing tawo. Nipahiyum siya. Sa iyang huna-huna: “hmmm, that boy is really smart. He’s doing his homework”. Nakatabang ang libro sa pagkab-ot sa rorok sa iyang kinaadman. Now he got the strength, deep vison and hearing, well-power, hipnotic control, and supper allies all over the place. Usa nalang ang kolang. Kini ang dagan sa iyang assessment ngadto kang Lendio. May gidugang siya sa iyang nakwenta. Obligado siyang himoon kini.

Dali ra sila niabot. Sa bus, nautro lang ang nahinabo sa ilang pagpadulong sa Kulambugan samtang gadagan ang bus pa Iligan. Ordinaryo na kini ni Lendio ang tanan. Nibatig duka ang dalaga ug busa ni gakos kini niya. Samtang gadagan, usa usang gi review ni Lendio ang mga kuha sa camera. Dili siya katoo sa iyang mga nakita. Wala na niya kini gipahibalo sa iyang katupad. Sayo silang niabot sa Iligan. Wa na siya misaka sa ilang balay sa pag abot nila sa ilang Charlotte kay nasayod siyang naa ang pulis. Igo siya nakasulod sa iskinita, nitaliwas na siyag dalan padong sa iyang balay. Kampanting galakaw ang bata. Mga 10 metros ang distansiya sa ilang balay, nakita niyang may mga siga nga nangawas sa dingding sa ilang sala. Gidali niyag sulod. Didto sa sala ang libro nga iyang gibasa sa Kulambugan. Nakaabri kini sa pahina nga galatid kabahin sa mga Anting-anting, Barang, ug mga Maligno. Ningisi siya, karon pa niya nahisabti nga ang mga nakasulat niani dili Greek ug dili pod Latin kong dili Hebrew. Sayod siyag si kinsa ang gahatod niani. Nibagting ang iyang cellphone. Ang iyang mama ang mitawag pero naputol. Gisundan kini sa txt nga nag pahibalo kaniya nga paapason dayon siya sa Capiz. “Uh …hmm, why not?’ ang nisantop sa iyang huna-huna. Mingaw ang tibook balay ug ang palibot. Mintras nangita sa silhig, iyang gi taghoy-taghoy ang “Wonderful world”. Asa kaha si David?

Didto sa balay nilang Charlotte, misaka ang dalaga para mag-ilis sa kwarto dayon unta mopahulay, ug sa dihang, “Maaaa….waaaaa…aaahhh”. Singgit nga mialingaw-ngaw alas 12 sa kaodtohon sa Barangay del Carmen.

Pahimango: Kong may mga pipila ka mga panghitabo, pangalan, ingon man lugar nga kapariho niini, kini nahisulat nga walay malisya ug wala toyo-a. Salamat.